O trasplante hepático consiste na extirpación do fígado enfermo do paciente coa sustitución por un fígado sán dun donante fallecido ou vivo, sexa o órgano completo ou só unha parte.
É unha das mellores opcións terapéuticas para aquelas enfermidades hepatobiliares progresivas, mortais e sen tratamento alternativo eficaz. Co feito de que, está indicado nos seguintes grupos de enfermidades: insuficiencia hepática aguda grave, cirrose e tumores hepáticos cun tamaño maior a 6cm.
Porén está contraindicado cando os síntomas que presenta o paciente non proveñen da enfermidade hepática ou cando presenta outras enfermidades con mal pronóstico. Tamén se contraindica en idades moi avanzadas, diabetes ou insuficiencia renal que poden complicar o transplante. Ademais de pacientes con infección polo virus da hepatite B, pacientes alcohólicos,etc... (2) (3)
O trasplante se indicará cando a probabilidade de supervivencia co tratamento convencional sexa claramente inferior á supervivencia que se espera tras o transplante. (3)
(1)
A técnica consiste en extirpar aproximadamente a metade do fígado ao donante e implantalo no paciente, pois o fígado presenta unha gran capacidade de rexeneración, de maneira que o donante e receptor poden ter unha función hepática normal a largo prazo. A recuperación despois do transplante leva un total de 6 a 8 semanas.
Porén, para levar a cabo o trasplante, paciente e donante deben ter a mesma compatibilidade sanguínea, ademais de que o donante teña un bó estado de saúde confirmado por exames médicos. (2)
A supervivencia esperada tralo trasplante é como mínimo do 75% ao ano, do 65% aos tres anos e do 60% aos cinco anos. (3) Unha vez trasplantado, levará a cabo un extenso tratamento contando principalmente con inmunosupresores para evitar o rexeito do inxerto. (4)
En canto ao papel da enfermería nun paciente trasplantado de fígado, ademais de facer a valoración das 14 necesidades básicas e elaborar un plan de coidados acorde ao paciente, tamén se previrá infeccións postquirúrxicas, proporcionando illamento inverso se o precisara, e tamén extremar as medidas de hixiene, con medidas de asepsia. Ademais das infeccións, os coidados das feridas e dos drenaxes, cunha rigurosa avaliación das constantes vitais. (4)
Francisco García, P. Cuidados de Enfermería del paciente trasplantado hepático en la unidad de hospitalización de trasplantes del Hospital Virgen de la Arrixaca. Enfermería global. Consultado el 24-12. Disponible en: 06_b03 (um.es)
A asfixia prodúcese cando un obxecto se aloxa na gorxa ou na tráquea e bloquea o fluxo de aire. Nos adultos, un anaco de comida adoita ser o culpable. Os nenos pequenos adoitan atragantarse con obxectos pequenos. A asfixia pon en perigo a vida xa que corta o subministro de osíxeno ao cerebro. (1)
O primeiro síntoma adoita ser unha tose, e moitas veces é tan grave que a persoa non pode pedir axuda. É posible que a persoa afectada suxeita a súa gorxa coas dúas mans. A respiración e a fala poden debilitarse ou deterse. A persoa non é capaz de emitir sons agudos ou jadear, vólvese azul (cianose) e pode ter unha convulsión ou desmaiarse. (2)
Como actuar?
Se hai máis dun rescatador dispoñible, un debe chamar a atención médica de emerxencia mentres o outro comeza a tratar á persoa atragantada. Se só hai un rescatador dispoñible, agarde a pedir axuda ata despois de intentar despexar as vías respiratorias da persoa que se atraganta. (2)
Se a persoa que se atraganta pode tusir con forza, déixelle seguir tosendo. A tose podería limpar naturalmente o obxecto atascado. Se a persoa non pode tusir, falar, chorar ou rir con forza, comeza cos primeiros auxilios. (1)
A Cruz Vermella Americana recomenda os seguintes pasos:
Dar cinco golpes nas costas. Párate ao lado e xusto detrás do adulto atragantado. No caso dun neno, axeonllarse por detrás. Coloque o brazo sobre o peito da persoa para apoiar o seu corpo. Incline a persoa cara adiante desde a cintura para que estea mirando ao chan. Coa parte inferior da palma da man, golpea cinco veces entre os omóplatos da persoa.
Dar cinco empuxóns abdominais. Se os golpes nas costas non conseguen expulsar o obxecto obstrutivo, dálle cinco empuxes abdominais (manobra de Heimlich).
Alterna entre cinco golpes e cinco empuxóns ata que se expulse o obxecto obstruído.
Algunhas fontes só ensinan presións abdominais. Está ben non golpear as costas se non aprendeu a técnica. Para adultos e nenos de 1 ano ou máis, ambos enfoques son aceptables. (1)
Heimlich:
Para dar empuxóns abdominais a outra persoa, faga o seguinte:
Párate detrás da persoa. No caso dun neno, axeonllarse por detrás. Coloque un pé lixeiramente diante do outro para o equilibrio. Envolve os brazos arredor da cintura da outra persoa. Incline a persoa lixeiramente cara adiante.
Fai un puño cunha man. Colócao xusto encima do ombligo da persoa.
Colle o puño coa outra man. Preme cara abaixo o estómago (abdome) facendo unha rápida presión cara arriba, coma se estiveses tentando levantar á persoa. Se é un neno, prema suavemente, pero con firmeza para non danar os órganos internos.
Dar cinco empuxóns abdominais. Comprobe se o obxecto obstruído foi eliminado. Repita este procedemento segundo sexa necesario.
Se a persoa perde o coñecemento, inicie a reanimación cardiopulmonar (RCP) estándar con compresións cardíacas e respiracións de rescate.
Se a persoa está embarazada ou non pode envolver os brazos arredor da súa barriga, dálle empuxes no peito:
Coloque as mans na base do esternón, xusto por riba da unión das costelas inferiores.
Presiona o peito con forza para dar unha presión rápida. Esta é a mesma acción que se fai na manobra de Heimlich.
Repita ata que se elimine o obxecto que causa a obstrución das vías respiratorias.
Para despexar as vías respiratorias dunha persoa inconsciente, faga o seguinte:
Baixa a persoa ao chan, coas costas apoiadas no chan e os brazos aos lados.
Limpa as vías respiratorias. Se podes ver o obxecto, coloque un dedo na boca para eliminar o obxecto. Nunca fagas isto se non podes ver o obxecto, xa que corres o risco de empurrar o obxecto que o obstrúe máis na vía aérea. Isto é moi arriscado en nenos pequenos.
Comezar a RCP se a persoa aínda non responde. Se a vía aérea aínda está obstruída, faga compresións cardíacas como as que se usan na RCP para eliminar o obxecto atascado. Fai só dúas respiracións de rescate por ciclo. Revisa a boca regularmente para ver se podes detectar o obxecto.
Para despexar as vías respiratorias dun bebé menor de 1 ano, fai o seguinte:
Nunha posición sentada, manteña o bebé boca abaixo no antebrazo. Apoia o antebrazo na coxa. Apoia o queixo e a mandíbula do bebé para apoiar a cabeza. Fai que a cabeza quede máis baixa que o tronco.
Golpea ao bebé suavemente pero firmemente cinco veces no medio das costas coa parte inferior da palma da man. Apunte os dedos cara arriba para non golpear a parte posterior da cabeza do bebé. A combinación de gravidade e golpes nas costas debería expulsar o obxecto obstrutivo.
Poña o bebé de costas sobre o antebrazo se a respiración non se retoma. Apoia o brazo na coxa. Fai a cabeza do bebé máis baixa que o tronco.
Cos dedos, fai cinco compresións cardíacas firmes pero suaves. Coloque dous dedos xusto debaixo da liña do pezón. Preme cara abaixo uns 1 1/2 polgadas (uns 4 cm). Permitir que o peito se eleve completamente entre compresións.
Repita os golpes nas costas e as compresións torácicas se a respiración non se retoma. Busque axuda médica de emerxencia por teléfono.
Comeza a RCP no bebé se a vía aérea se despexa, pero a respiración non se retoma.
Se estás só e atragantas:
Chame inmediatamente ao 911 ou ao número de emerxencia local. A continuación, dáse empuxóns abdominais (manobra de Heimlich) para expulsar o obxecto atascado.
Pon un puño xusto por riba do ombligo.
Colle o puño coa outra man.
Inclínate sobre unha superficie dura. Un mostrador ou unha cadeira pode facer o truco.
A incidencia do cáncer de fígado incrementou considerablemente nestes últimos anos. Ocorre cando as células do fígado (hepatocitos) comezan a proliferar descontroladamente, de maneira que se produce a neoplasia.
As neoplasias do fígado poden ser: (1) (2)
Benignas: aquelas que non soen presentar síntomas, ou aparecen con malestar no hipocondrio dereito, hepatomegalia ou hemorraxia. Exemplos como quistes hepáticos, granulomas ou hemanxiomas que se poden extirpar quirúrxicamente.
Malignos: entre os máis coñecidos se atopan:
Hepatoblastoma: cáncer de fígado que se dá en lactantes e nenos menores de 3 anos. Pode aparecer naqueles nenos que naceron de forma prematura ou son portadores por herencia familiar da poliposis adenomatosa. Este tipo trátase con quimioterapia e cirurxía, e raramente soe metastamizarse. (3)
Colanxiocarcinoma: provén dos texidos dos conductos que conectan o fígado cá vesícula biliar e a vesícula biliar co intestino delgado. Tamén se chama cáncer de vías biliares pola súa afectación. Crecen de maneira lenta e non fan metástase durante períodos prolongados. (1)
Carcinoma hepatocelular: o máis común dos tumores malignos entre un 80-90%, supoñendo a quinta causa de morte no mundo. Polo que vaise profundizar neste tipo de tumor.
(4)
O carcinoma hepatocelular pode presentarse como un tumor ben definido ou pouco definido con patrón de infiltración. A maioría dos pacientes con esta patoloxía soen ter máis de 50 anos e é máis común en homes que en mulleres. Pode facer metástase, e cando o fai, soe ir aos ganglios linfáticos cercanos e aos pulmóns, o que se lle recoñece pola súa malignidade.
Frecuentemente aparece a causa dunha cirrose ou por hepatites víricas.(1)
Na maioría dos casos, non presenta ningún síntoma ata etapas máis tardías no seu desarrollo. E se existe un cirrose previa, non existen máis síntomas que os relacionados con ela, pero se ocorre nun fígado san, aparecerá co tempo insuficiencia hepática acompañada dos seguintes síntomas: (1) (2)
Sensibilidade ou dor abdominal
Ascite
Tendencia ao sangrado.
Ictericia
Hipoglucemias
Encefalopatía
No seu tratamento, destaca o fármaco sorafenib, que demostrou ter freado o crecemento deste tumor, pero non é suficiente para remitilo, polo que se recomenda ademais a quimioterapia para destruír as células tumorais. Se non se conseguen bós resultados, recúrrese a cirurxía ou terapias específica, seguindo diferentes criterios: (2)
Tumores pequenos que non poden ser extirpados: alcoholización intratumoral, que consiste nunha inxección percutánea baixo control ecográfico.
Tumores pequenos en pacientes con boa función hepática: tumorectomía
Tumores de gran tamaño (> 5 cm): coidados paliativos con terapia de embolización. Esta terapia consiste en inxectar sustancias directamente nunha arteria do fígado para bloquear ou reducir o fluxo de sangue ao tumor. (5)
Cirrose con tres ou máis tumores pequenos con acceso complexo: Trasplante hepático.
As arritmias son trastornos da frecuencia cardíaca (pulso) ou do ritmo cardíaco. O corazón pode latir demasiado rápido (taquicardia), demasiado lento (bradicardia) ou de maneira irregular. Consecuentemente pode causar un dano, ser unha señal doutros problemas cardíacos ou un peligro inmediato para a saude.
O ritmo cardíaco divídese en dúas fases: a diástole, na que o músculo cardíaco relaxase e a cavidade énchese de sangue, e a sístole, na que prodúcese a contracción do músculo expulsándose así a sangue ao torrente sanguíneo, mantendo así o fluxo sanguíneo e a presión arterial. Este proceso acontece de maneira regular e rítmica. No momento en que este sistema alterase aparecen as arritmias ou os trastornos do ritmo cardíaco.
Atopamos duas grandes arritmias que son, as arritmias lentas ou bradicarritmias e as arritmias rápidas ou taquicarritmias. Pola súa repetición pódense dividir en crónicas (permanentes) ou paroxísticas (puntuais). Tamén pódense considerar arritmias os latidos prematuros ou as extrasístoles.
Causas
As arritmias prodúcense por un erro no sistema eléctrico do ritmo cardíaco, denominado sistema de excitación e conducción. Este sistema pode fallar por tres motivos distintos:
Un dos mecanismos electrónicos erra por falta de xeración de impulso eléctrico.
O impulso eléctrico orixinase nun sitio erróneo.
Os camiños para a conducción eléctrica están alterados.
Sintomas
Os síntomas poden ser leves, ser graves ou incluso potencialmente mortais. As palpitacións e síncopes son os principais síntomas das arritmias, aínda que tamén preséntanse outros como mareo, dor torácico ou a perda do coñecemento, ou poden pasar inadvertidos e solo observarse cando se levan a cabo probas diagnósticas.
As palpacións producen a sensación subxectiva anormal dos latidos cardíacos, os calen poden ser percibidos fortes, adiantados, irregulares ou taquicárdicos.
Os síncopes coñécense como a pérda do coñecemento debido a diminución do fluxo cerebral. Aínda que a maioría das veces os síncopes acontecen por causas distintas as arritmias.
Fibrilación auricular
Entre as arritmias máis habituais atópase a fibrilación auricular, é un tipo de latido cardíaco anormal no cal o ritmo é rápido, e na maioría dos casos, irregular. Esta arritmia e debida a que partes do corazón non poden contraerse nun patrón coordinado e como resultado o corazón non pode bombear suficiente sangue para satisfacer as necesidades do corpo.
A frecuencia cardíaca normal é de 60 a 100 latidos por minuto, mentres que na fibrilación auricular a frecuencia pode ser de 100 a 175 latidos por minuto, e a presión arterial pode ser baixa ou normal.
O electrocardiograma é a técnica recomendada para o seu diagnóstico, aínda que a fibrilación auricular tamén pode detectarse mediante a determinación da frecuencia cardíaca, xa que esta oscila moito dando valores moi diferentes nun período de segundos.
Neste electrocardiograma pódese observar as características que farían sospeitar dunha fibrilación auricular.
A distancia entre as ondas R é moi irregular.
Ausencia das ondas P.
Complexos QRS similares aos do ritmo sinusal.
Tratamento
Para poder tratar este tipo de arritmia, lévase a cabo a cardioversión para lograr que o corazón volva ao seu ritmo normal da forma máis inmediata posible. Atópanse duas técnicas para o tratamento.
Choques eléctricos ao corazón.
Medicamentos administrados por vía intravenosa.
A forma máis empleada e máis rápida é a da administración de medicamentos, onde destaca a amiodarona para o tratamento da fibrilación auricular. Sobretodo, os pacientes que sufriron unha ciruxía de bypass coronario teñen un risco aumentado de sufrir fibrilación auricular nos días posteriores ao procedemento. Polo que a administración de 2 gr de amiodarona por vía intravenosa durante 2 días reduce a incidencia de fibrilación auricular después da intervención cardíaca. Coa inxesta destes medicamentes:
Redúcense os latidos cardíacos irregulares
Impidese que a fibrilación auricular reaparezca.
Ademáis, para poder levar un mellor control da frecuencia cardíaca pódese utilizar o rexistro electrocardiográfico ambulatorio ou holter, consiste nun rexistro continuo do electrocardiograma ao largo dun período prolongado de tempo, habitualmente de entre 24 ou 48 horas hastas 7 días. Recollendo os latidos do corazón un ou máis días e así determinando o tipo e frecuencia das arritmias.
Asi mesmo, as personas que presentan fibrilación auricular ou outro tipo de arritmias precisan de medicación anticoagulante, para disminuir o risco de desenvolver un coágulo de sangue que viaxe no corpo e que consecuentemente poda levar a un accidente cerebrovascular. Entre esta medicación anticoagulante atópase o sintrom un anticoagulante oral.
O obxectivo de coidados paliativos, ademais de aliviar a dor e tratar os síntomas físicos, tamén consiste no tratamento de síntomas psicolóxicos que pode padecer o paciente a raíz que sofre a enfermidade patolóxica. Entre un 25 e 50% dos pacientes con cáncer avanzado presentan morbilidade psiquiátrica en forma de estados de ansiedade, depresión ou angustia.
(4)
Porén, os pacientes de coidados paliativos presentan as dúas seguintes patoloxías claves:
Trastornos depresivos: un dos máis comúns xunto coa ansiedade. O seu diagnóstico en pacientes con enfermidades terminais resulta difícil dada a tristeza e o duelo que están a experimentar, non obstante, o noso papel consiste en previr a súa aparición brindando o apoio necesario, cunha avaliación e seguimento inicial do paciente. Unha vez comeza a padecer depresión, procederemos as seguintes funcións: (1) (3)
Avaliación
Identificar episodios previos de depresión u outro trastorno mental.
Antecedentes familiares de depresión, suicidio u outra enfermidade mental.
Avaliar o manexo do duelo no paciente e na familia.
Avaliar problemas de temperamento
Historia de uso ou abuso de sustancias
Descartar delirio.
Clasificar o nivel de depresión.
Máis importante: preguntar directamente ao paciente sobre o seu estado e as súas ideas.
Intervencións psicolóxicas
Realizar avaliacións de seguimento máis frecuentes en pacientes máis baixos de ánimo.
Permitir ao paciente expresar os seus medos e preocupacións acerca do cáncer e da morte.
Responder ás emocións do paciente con empatía.
Suministrar información de maneira directa e cun linguaxe sencillo.
Recoñecer a necesidade de obter un balance entre dicir a verdade e suministrar esperanza ao paciente.
Non ofrecer posibilidades irreais ao paciente.
En casos especiais, suxerir ao paciente participar en grupos de apoio, exercicios de relaxación, entrenamento conductual e outras intervencións psicolóxicas.
Descartar depresión maior
Interrogar durante toda a evolución da enfermidade sobre sentimentos e desesperanza, inutilidade, culpa ou anhedonia.
Preguntar sobre ideas de morte ou suicidio.
Uso de medicamentos antidepresivos en caso de detección:
Estes fármacos forman parte da terapia recomendada para o paciente terminal con depresión maior.
Se deberá escoller o tratamento acorde co perfil de efectos adversos que se axuste da mellor maneira ao paciente.
Os pacientes con cáncer a miúdo, responden a unhas doses máis baixas do habitual.
Ansiedade: pode aparecer en pacientes con cáncer antes do diagnóstico, xa que pode desencadear preocupacións anticipadas hacia a evolución da enfermidade.
Diversos factores predispoñen a aparición da ansiedade como a dor non controlada, determinados medicamentos, supresión de drogas, condicións patofisiolóxicas (hipoxia, insuficiencia cardíaca, hipocalcemia...). A continuación, os seguintes pasos para detectalo e intervir. (1) (3)
Avaliación:
Interrogar ao paciente sobre: manexo da dor, síntomas físicos molestos, problemas cós medicamentos, estrés psicosocial, experiencias previas á ansiedade, preocupación sobre a condición actual e pronóstico.
No exame físico buscaremos os seguintes signos: aprehensión, temblor, axitación, temor, diaforese, palidez, taquicardia, taquipnea...
Intervención:
Tratamento de problemas físicos coa posible suspensión dos medicamentos implicados.
Avaliar e tratar de maneira agresiva á dor.
Sempre brindar apoio e seguridade, permitir ao paciente expresar os sentimentos, pensamentos e temores acerca da situación.
Entrega escalonada das malas noticias.
Descartar depresión maior.
Psicoterapia de apoio e terapia conductual, suxerindo tamén técnicas de relaxación.
Utilizar de maneira correcta ansiolíticos.
Estas dúas patoloxías son as que se dan máis prioridade hoxe en día, pero tamén os nosos pacientes poden padecer as seguintes:
Insomnio: relaciónase coa existencia da depresión, ansiedade e outros síntomas físicos non controlados, pero pode aparecer por sí mesmo como efecto secundario de tratamentos con corticoides, psicoestimulantes ou antiasmáticos.
O seu tratamento baséase na corrección da causa cando sexa posible, nunha adecuada hixiene do sono (durmir só pola noite) e o uso de hipnóticos benzodiacepínicos, entre outros. (1) (2)
Delirium: trátase dunha complicación frecuente en aqueles que reciben coidados paliativos, que consiste nun estado confusional agudo que se produce por unha disfunción orgánica cerebral difusa. En pacientes paliativos non só se trata de un trastorno neuropsiquiátrico, senón que tamén causa distrés ao paciente, asociándoo a unha maior mortalidade e maior deterioro funcional.
O seu diagnóstico baséase nun cadro de inicio brusco e curso de alteración na atención (dificultade para centrarse, fácil distracción) e a presencia de nivel de alerta. Ademais de aparecer alteracións perceptivas como alucinacións e afectación á memoria, da orientación e do linguaxe, cun empeoramento pola noite. O noso papel como sanitarios, unha vez diagnosticado, é o seguinte.
Intervención:
Identificar e controlar riscos, determinando a dispoñibilidade e calidade dos recursos.
Axudar no autocontrol do pensamento distorsionado e respetar o mundo subxectivo do paciente.
Manexo das alucinacións: proporcionando un nivel de vixilancia e supervisión adecuado.
Recomendacións de terapias de relaxación, manter rutinas diarias constantes e transmitir confianza, seguridade e dispoñibilidade para o paciente e a súa familia.
En canto ao seu tratamento, o máis utilizado son os neurolépticos. (1) (5)
G. Rincón, Dr. Hernán, Gómez, Dr Juan E, De lima, Dra. Liliana. Depresión y Ansiedad en pacientes terminales. Consultado el 22-12. Disponible en: Print Palliative care(11) (paho.org)
O servizo de Teleasistencia é un servizo preventivo de asistencia domiciliaria inmediata e permanente para persoas maiores, discapacitadas ou con alto nivel de dependencia.
Modalidades segundo o tipo de acondicionamento:
Sistemas activos:
Pulsación dun terminal ou control remoto. O usuario activa a alarma grazas o dispositivo que ten no domicilio e está conectado á liña telefónica, pode presentarse en forma de pulseira, colgante ou dende o propio teléfono. É o máis común.
Sistemas pasivos:
A alarma actívase cando unha función diaria non se leva a cabo durante un periodo de tempo.
Sistemas semiactivo:
A central do servizo ponse en contacto co usuario en horas preestablecidas.
Compróbase o estado do usuario, as accións que se levaron a cabo, se necesita axuda, se tomou a medicación...
(1)
Cal é a realidade das persoas maiores en España?
En España, máis de 1.800.000 persoas maiores viven soas.
O 73% son mulleres, polo que significa que 1 de cada 4 mulleres de entre 75-84 anos vive soa. O 59% das personas que viven soas, expresaron sentimentos de soledade e aislamento.
Existen evidencias de que a soidade empeora o estado mental da persoa, pero tamén o físico.
(2)
Os adultos maiores teñen un maior risco de sufrir soidade e illamento social porque teñen máis probabilidades de tratar con factores como vivir sós, perder a familia ou amigos, padecer enfermidades crónicas e perda auditiva.
A soidade significa sentirse só independentemente da cantidade de contactos sociais. O illamento social é a falta de conexións sociais. O illamento social pode causar soidade nalgunhas persoas, mentres que outras poden sentirse soas sen estar illadas socialmente.
Nestas noticias pódese ver o gran número de veces que os maiores contactan con estes servizos para poder falar con alguen e aliviar esta soidade, ou simplemente escoitar a outra persoa.
A enfermidade de Crohn, unha das máis coñecidas das enfermidades intestinais inflamatorias crónicas, que consiste na afectación inflamatoria crónica e autoinmune con manifestacións intermitentes, que afecta a todo o tubo dixestivo en lonxitude e grosor, con predominio no íleo distal e colon proximal, pero poden aparecer lesións desde a boca ata o ano, puidendo ser de forma discontinua, en mosaico.
Xeralmente é de causa descoñecida, pero o relacionan con compoñentes xenéticos e ambientais. Os seus síntomas dependen da localización anatómica e da severidade da inflamación, pero os que máis destacan son os seguintes: (1)
Diarrea
Dor abdominal que non se alivia ao defecar
Incontinencia fecal
Importante pérdida de peso relacionada cas dores postpandriais.
Pode presentar febre
Coa presentación de complicacións como: (3)
Obstrucción intestinal: co tempo, as paredes do intestino se estreitan e forman cicatrices, o que bloquean o fluxo dos contidos dixestivos.
Úlceras
Fístulas: cando se extenden as úlceras.
Fisuras anais: con deposicións dolorosas chegando a provocar tamén fístulas.
Desnutrición: entre a diarrea e a dor abdominal dificultan a inxesta de alimentos e a absorción dos nutrientes necesarios.
Cáncer de colon
Trastornos da pel
Outros problemas de saúde como a anemia pola mala absorción.
Riscos de medicamentos
Coágulos sanguíneos
Ademais tamén presenta os seguintes factores de risco: (3)
Idade: con frecuencia durante a xuventude.
Raza: sobre todo na raza branca.
Antecedentes familiares.
Fumar
Medicamentos antiinflamatorios no esteroides como o ibuprofeno.
PRONÓSTICO E TRATAMENTOS (1) (3)
O pronóstico da enfermidade de Crohn é incerto e individual para cada persoa. En xeral, aquelas persoas que o padecen, poden levar unha boa calidade de vida, sempre e cando, tomen o seu tratamento. Tamén cabe a posibilidade da malignización no curso da enfermidade, pois pode existir un aumento de risco de tumor, sobre todo no colon, que pode levar a unha intervención de ostomía.
O tratamento máis utilizado nesta enfermidade é:
Medicamentos antiinflamatorios: como corticoides para reducir a inflamación e inmunodeprimir en casos de brote.
Inmunosupresores
Antiinflamatorios tópicos: os máis comúns son a salazopirina e aminosalicilatos para a disminución da inflamación da mucosa.
Medicamentos biolóxicos: como infliximab e adalimumab que actúan como inhibidores do factor de necrosis tumoral.
Antibióticos
Antidiarreicos
Vitaminas e suplementos
E en casos graves, se precisará dunha cirurxía.
COIDADOS (1) (2)
En canto aos coidados, ademais do tratamento, se recomenda evitar o tabaco, reducir o consumo de produtos lácteos, comer porcións pequenas de comidas e varias veces ao día, beber moita auga, tomar vitamina D e manter o estrés a raia mediante o exercicio físico ou exercicios de relaxación e respiración.
A extracción de sangue é un procedemento polo que se usa unha agulla para extraer sangue dunha vena. Normalmente realizase para levar a cabo probas de laboratorio, aínda que tamén pode realizarse para retirar o exceso de glóbulos vermellos do sangue ou para tratar certos trastornos do sangue.
O orden dos tubos na extracción de sangue é moi importante, xa que cada tubo presenta no seu interior aditivos que reaccionan coa sangue e que pode contaminar o resto dos tubos, polo que debe seguirse sempre a mesma orde para asegurar un correcto resultado e evitar unha contaminación dun tubo a outro. A orde que debe seguirse é:
O primeiro de todo son os hemocultivos, técnica aséptica de extracción de sangue, para o seu uso en cultivos. Realizanse sobre todo cando hay aumentos da temperatura corporal como consecuencia dunha infección. Diferenciamos dous tipos de hemocultivos os aeróbicos e os anaeróbicos. A súa vez diferenciase dúas formas de extracción de sangue para hemocultivos:
No caso da extracción da sangue para hemocultivo a través dunha agulla debe realizarse primeiro a extracción para o tubo aerobio e despois para o tubo anaerobio.
Mentres que si a extracción da sangue realizase directamente dunha vía tanto central como periférica, a orde de extracción pode ser anaerobio e despois aerobia ou viceversa, neste caso non influe a orde.
Seguido dos hemocultivos son os tubos que non presentan ningún tipo de anticoagulante.
Posteriormente os tubos para probas de coagulación, que presentan anticoagulante citrato.
Por último, os tubos restantes que presenten anticoagulante, os cales son: EDTA, Heparina de litio, tubo de velocidade de sedimentación e xeringas de gasometría
Os tubos que conteñen anticoagulantes deben estar cheos para igualar a proporción da cantidade de anticoagulante coa cantidade da sangue, asegurando así uns mellores resultados.
De forma rutinaria os tubos que sempre se retiran son bioquímica, hemograma e coagulación. Primeiro o tubo de bioquímica que non presenta aditivos, seguido deste é o de coagulación que presenta citrato, e por último o de hemograma que é o que presenta EDTA.
Normalmente estos tubos presentan unha cor determinada que máis ou menos está estandarizada, cada casa comercial cambia as cores de cada tubo pero normalmente as cores son: amarelo para bioquímica, azul para coagulación e malva para hemograma. O sistema de cores facilita o proceso de extracción xa que observando a cor do tubo permite a persoa encargada da extracción levar a cabo o proceso da forma máis rápida posible xa que non precisa ler cal é o aditivo que presenta cada tubo. Pero é importante asegurarse antes da extracción da sangue, de comprobar que as cores correspóndense co estudio a levar a cabo.
Procedemento
O proceso de extracción da sangue está estandarizado e é o seguinte:
Primeiro de todo é comprobar a identidade do paciente e comprobar que os datos corresponden coa petición e as etiquetas identificativas dos tubos.
Informar ao paciente do procedemento que se vai levar a cabo.
Colocar ao paciente na posición máis cómoda tanto para él como para o profesional encargado da extracción da sangue.
Colocar o compresor a unha altura de 7 ou 8 centimetros por encima da zona de punción, e solicitar a persoa que peche o puño.
Localizar a vena a puncionar e levar a cabo unha desinfección da zona coa aplicación de solución antiséptica (clorhexidina 2 % ou alcohol 70 %) e deixar secar.
Unha vez puncionado na vena introducir os tubos no orden previamente descrito e encher os tubos ata a marca indicativa.
Homoxeneizar os tubos que presenten anticoagulante (mezclando a sangue co contido).
Pedir ao paciente que abra o puño, retirase o compresor e posteriormente retirase o equipo de punción.
Presionar na zona da punción cunha gasa e colocar esparadrapo. Por último solicitar ao paciente que presione durante 3 ou 5 minutos co brazo extendido para evitar a presencia dun hematoma.
Disforia de xénero é o termo empregado para definir un estado profundo de incomodidade e aflicción cando o sexo biolóxico dunha persoa non coincide coa súa identidade de xénero. Esto pode chegar a causar estados profundos de depresión, ansiedade e alteracións mentais. (1)
Aínda non dispoñendo de cifras precisas, estímase que entre o 0,005 - 0,014% de varóns ao nacer, e entre o 0,002 - 0,003% de mulleres ao nacer cumpren os criterios diagnósticos de disforia de xénero. Moitas máis persoas se identificarían como transxénero pero non chegarían a cumplir os criterios de diagnóstico clinico. (2)
Criterios para o dignóstico de disforia:
Evaluación de saúde conductual: inclúese a evaluación dos perxuicios e discriminación pola identidade de xénero e en cómo afectan á vida do paciente.
Manual diagnóstico e estatístico de trastornos mentais (DSM-5).
Este trastorno non é só un sentimento de pertenencia a outro sexo, senon que tamén é causante dun forte sufrimento emocional. (3)
Como detectalo na infancia?
Insistencia en pertencer ao xénero contrario
Desexo de pertenencia ao xénero contrario
Querer vestirse de acordo ao xénero co que se identifica e no co correspondente ao seu xénero biolóxico
Preferencia de xoguetes ou xogos considerados tradicionalmente do xénero oposto
Sentimento de forte desagrado cos seus xenitais
Querer posuir as características físicas do outro xénero
É moi importante o apoio psicolóxico na presentación deste trastorno e diagnostícase cando se presenten 2 ou máis síntomas durante mínimo 6 meses.
O obxetivo principal do tratamento é tratar a angustia e problemas psicolóxicos, e logo comezar coa transición de xénero do seguinte xeito:
Asesoría psicolóxica
Consellería familiar para lograr un ambiente de entendemento
Nesta entrada imos a focalizarnos no cáncer de ovario, no tan sonado como o tumor de mama, pero sí igual ou máis grave, xa que se considera a primeira causa de morte en cáncer xinecolóxico e a quinta causa de morte nas mulleres ao ser diagnosticado habitualmente en estadíos avanzados (1)(2).
(4)
O cáncer de ovarios refírese aos tumores malignos que se orixinan nos ovarios ou en áreas vinculadas das trompas de Falopio e o peritoneo, e poden producir metástase a outras partes do corpo. Aparece habitualmente despois da menopausia, aunque pode xurdir en mulleres xóvenes con antecedentes familiares de cáncer de mama ou ovario como consecuencia de mutacións e aquelas asociadas ao síndrome de Lynch, pero os principais factores de risco son os seguintes:
FACTORES DE RISCO (1) (2)
Herencia de xenes mutados (BRCA1 e BRCA2)
Síndrome hereditario de cáncer colorrectal no polipósico (HNPCC)
Historia familiar
Historia persoal de cáncer de mama
Endometriose
Idade: máis frecuente na postmenopausia
Duración e regularidade do ciclo: un ciclo menstrual de corta duración ou irregular.
Raza: maior predominio na raza branca.
Infertilidade
Obesidade ou dieta rica en grasas
Terapia hormonal sustitutiva só con estróxenos.
FACTORES DE PREVENCIÓN(1) (3)
Uso de pastillas anticonceptivas
Procedementos quirúrxicos de ligadura de trompas, extirpación de ovarios, histerectomías, uso de DIU...
Ser madre biolóxica
Lactancia materna
Dieta sá e equilibrada rica en vitaminas A,C,D e E.
Actividade física e exercicio
SÍNTOMAS(1) (3)
As primeiras etapas do cáncer de ovario non producen síntomas polo xeral ou son síntomas que se poden confundir coas que se producen no aparato dixestivo e na vexiga, pola aproximación e pola metástase que pode producir.
Os síntomas máis comúns son os seguintes:
Hinchazón ou inflamación abdominal
Sensación de plenitude
Dor abdominal ou na espalda
Dor ou presión na área pélvica
Dificultade para comer
Disnea e fatiga
Náuseas
Diarrea
Cambios menstruais: sangrado ou secreción vaxinal.
É moi importante identificar os síntomas canto antes, para tratalo a tempo e evitar que se disemine. Pois as posibilidades de sobrevivir cando aparece este tipo de tumor están moi relacionadas con que se extendera ou non fora do ovario. Só ao redor dun 20% están sen diseminar cando se diagnostican. (2)
TRATAMENTOS
O tratamento pode variar según cada persoa e no grado no que se atope o tumor, pero polo xeral, o tratamento consiste nunha combinación de cirurxía e quimioterapia.
No caso da cirurxía, se diferencian 2 tipos principais: (1)
Laparotomía: procedemento no que se poden extraer as trompas de Falopio/ovarios (salpingooforectomía), o útero (histerectomía), ganglios linfáticos adyacentes ou o epiplón que sostén os texidos.
Citorredución: co obxectivo de extirpar todo o tumor visible.
En canto a quimioterapia, os fármacos se poden tomar de forma intraperitoneal, directamente no abdome/pelvis a través dun tubo delgado ou por vía oral.
Na radioterapia se utilizan os raios de alta enerxía para matar as células cancerosas, polo que non é moi utilizada para tratamentos iniciais do cáncer de ovario. (1) (2)
COIDADOS (5)
Despois da cirurxía, se ordena a quimioterapia comúnmente para seguir controlando a propagación do cáncer, pois se trata dun tipo de cáncer moi agresivo, con importantes efectos secundarios como a fatiga, falta de enerxía, caída do cabello, pérdida de apetito, diarrea, neuropatía.. puidendo afectar á saúde mental coa aparición de estrés, ansiedade ou depresión.
Polo que na maioría dos casos, se requiren de coidados paliativos para axudar a tolerar a dor e os efectos secundarios, así como brindar atención necesaria e acompañar durante o traxecto que está a vivir o paciente.
As escalasen enfermería son unha das partes máis importantes no momento da valoración e seguimento do paciente. A día de hoxe existen unha gran variedade de escalas que melloran a calidade asistencial do paciente, moitas de elas non se empregan de forma habitual pero moitas outras si. Entre elas podemos atopar:
Escala Visual Analóxica
Esta escala permite medir a intensidade da dor mediante a descripción do propio paciente. Consiste nunha liña horizontal, no extremo esquerdo ubicase a ausencia de dor ou a menor intensidade do mesmo, mentres que no extremo dereito atópase a maior intensidade. Solicitase ao paciente que marque na liña en que punto atópase a súa dor. A valoración será de:
Dor leve se o paciente puntúa a dor como menor de 3.
Dor moderado se a valoración sitúase entre 4 e 7.
Dor severo se a valoración é igual ou superior a 8.
Esta escala realizase día a día na unidade de ciruxía cardíaca e vascular, moitas veces realizase dúas veces ao día e levase a cabo preguntando directamente ao paciente como considera cal é o seu grao de dor. Todo esto levase a cabo para a administración de analxesia, xa que nos casos no que o paciente a teña pautada e non a precise non será necesaria a administración.
Escala Braden
Esta escala emprégase para a determinación do risco de presentar úlceras por presión, utilizase sobre todo nos pacientes que teñen pouca movilidade ou os que acaban de sufrir unha ciruxía, polo que o tempo que permanece na cama é maior, e como consecuencia o risco de presentar úlceras por presión é moi alta. O máis importante desta escala é a observación diaria do paciente para prever da forma máis rápida posible o risco. Consta de seis categorías:
Percepción sensorial
Exposición da pel a humedade
Actividade física
Movilidade
Nutrición
Rozamento ou peligro de lesións
A puntuación mínima é de 6 puntos e a máxima é de 23. Neste caso unha puntuación menor a 12 será considerado un risco alto de aparición de úlceras por presión (UPP), entre 13 e 14 puntos o risco e moderado e os que se atopen entre 15 e 18 presentan un risco baixo, sin embargo o máis importante nesta determinación é a idade da persoa, xa que moitas persoas presentan un maior risco de úlceras que outras.
No caso da prevención de risco de ulceras por presión ademáis da escala Braden pode empregarse a Norton. A diferenza e que nesta escala valóranse cinco apartados cunha escala de gravedade de 1 a 4, onde a puntuación total atópase entre 5 e 20. Consideranse pacientes en risco a aqueles cunha valoración baixa, é dicir, unha menor puntuación un maior risco.
Índice de Barthel
Valora o nivel de independencia do paciente con respecto a realización dalgunhas actividades básicas da vida diaria, mediante a cal asignanse diferentes puntuacións según a capacidade da persoa examinada para levar a cabo estas actividades. Esta escala dividese en dez categorías:
Comer
Lavarse
Vestirse
Arreglarse
Deposicións
Micción
Usar o retrete
Trasladarse
Deambular
Subir e baixar as escaleras.
O rango de valores está entre 0 e 100. A menor puntuación maior é a dependencia do paciente, polo tanto precisa dunha maior axuda para levar a cabo as actividades anteriormente mencionadas. Esta escala na unidade de ciruxía cardíaca e vascular realizase dúas veces, a primeira cando o paciente ingresa na unidade previo ao procedemento quirúrxico, e a segunda vez levase a cabo cando a ciruxía xa se levou a cabo, xa que o paciente presenta diferentes niveis de dependencia no período previo e no período posterior a ciruxía.
Escala de Coma de Glasgow
É unha escala de aplicación neurolóxica que permite medir o nivel de conciencia dunha persoa que sufriu un traumatismo craneoencefálico. Utilízanse tres parámetros: a resposta verbal, a resposta ocular e a resposta motora. A puntuación máis baixa é de 3 puntos, mentres que o valor máis alto é de 15 puntos.
Unha vez realizado o examen neurolóxico pódese establecer unha categoría para o grao de gravedade do traumatismo. A partir de ahí poderase definir un pronóstico inicial e marcar os pasos de actuación diagnóstica e terapéuticas que se van a seguir.
Dentro dos TCA que nos podemos atopar, vou a centrarme nos pacientes con diagnóstico de Anorexia, xa que podemos asumir que é o de maior incidencia, polo tanto o que máis veces nos podemos atopar nun hospital.
Esta patoloxía é un trastorno da alimentación caracterizado por presentar nas persoas que o padecen un peso inferior ao recomendable para a súa idade e estatura. Esto ocorre por unha perda excesiva de peso corporal, xa que os pacientes viven cun medo constante a aumentar de peso, aínda sendo este insuficiente. (1)
A prevalencia da anorexia nerviosa estimouse nun 0,5-3% dentro do grupo de adolescentes e mulleres novas. Estas cifras duplícanse cando se inclúen adolescentes "saudables" pero con hábitos alimenticios anormais ou excesiva preocupación polo peso corporal. De feito, nas últimas décadas viuse un aumento expoñencial no grupo de muller adolescente. (2)
Os TCA en xeral, son máis prevalentes en sociedades occidentais industrializadas e con niveis socioeconómicos medio-altos.
A idade promedio de presentación da anorexia e de 13.75anos, pero inclúese todo o rango entre os 10 e 25 anos. En canto á distribución por sexo, hai un claro predominio femnino, sendo a comparativa 9-10/1. (2)
As causas exactas deste trastorno non se coñecen pois hai moitos factores involucrados, podendo ser o caso de xenes e hormonas, pero sobre todo, as actitudes sociais.
Pese a este orixe multifactorial pouco claro, descríbense factores de risco:
Preocupación excesiva sobre o peso e imaxe corporal
Padecer ou haber padecido un trastorno por ansiedade
Ter unha imaxe negativa de un mesmo
Problemas alimenticios durante a lactancia ou a infancia
Certas ideas sociais ou culturais sobre a saúde e a imaxe corporal
Búsqueda excesiva da perfección
(1)
Os signos e síntomas físicos que se presentan son os seguintes:
Perda de peso excesiva
Apariencia delgada
Reconto anormal de células sanguíneas
Fatiga
Insomnio
Mareos
Pelo fino e quebradizo
Ausencia de menstruación
Problemas dixestivos e estreñimento
Arritmias
Hipotensión
Deshidratación
Erosión dental
(3)
Cales son os síntomas conductuais/comportamentos destos pacientes?
Sobre todo inclúense os intentos por perder peso, que se poden presentar do seguinte xeito:
Restrinxir a inxesta mediante dietas estrictas ou xaxún.
Realizar exercicio físico de xeito desmesurado.
Pegarse atracóns de comida para logo provocarse o vómito, ou evacuar o alimento mediante laxantes, enemas ou productos de herbolario.
Outros síntomas conductuais inclúen:
Preocupación excesiva polos alimentos/alimentación
Saltarse comidas
Negación da fame
Inxesta de alimentos pouco calóricos
Adoptar certos comportamentos como escupir a comida logo de masticala
Non comer en público
Mentir sobre a cantidade de comida inxerida
Temor ao aumento de peso, polo que se toman medidas corporais de forma obsesiva
