Vacina contra o VIH

Unha vacina contra o VIH está a mostrar resultados positivos precozmente, provocando un compoñente crítico da resposta inmune humana no 97% dos receptores da dose.

Trátase dun pequeno ensaio de fase 1 no que se probou unha vacina elaborada cunha versión modificada dunha proteína que existe no virus do VIH.

Esta partícula foi deseñada para preparar o corpo para xerar anticorpos amplamente neutralizantes, que se consideran esenciais para construír a inmunidade contra o VIH. Estes recoñecerían unha gran franxa de subtipos de VIH, que é necesario para proporcionar inmunidade, porque o virus do VIH muta con frecuencia.

(1)

Os resultados do estudo da vacina contra o VIH que, por primeira vez probado en humanos, amosa eficacia na indución de anticorpos neutralizantes de amplo espectro (Ab) contra múltiples serotipos do virus, a través da estratexia de vacinación dirixida á "liña xerminal". Isto significa que foi deseñado para inducir a produción deste tipo de anticorpos, dirixíndose e estimulando as células que os producen. A vacina, chamada "eOD-GT8 60mer", utiliza tecnoloxía de ARN mensaxeiro (ARNm, como a utilizada nas vacinas de Pfizer e Moderna contra o SARS-CoV-2) e mostrou un "perfil de seguridade favorable" ao mesmo tempo que induce unha neutralización ampla. precursores de anticorpos no 97% (ou en todos menos un) dos 36 receptores que participaron no estudo, segundo os investigadores de Scripps Research, o Fred Hutchinson Cancer Center, os Institutos Nacionais de Saúde e outras institucións dos Estados Unidos e Suecia. 

(2)

De donde provén o VIH?

A infección por VIH en humanos procedía dun tipo de chimpancé de África Central. Os estudos demostran que o VIH puido pasar dos chimpancés aos humanos xa a finais do século XIX.

A versión chimpancé do virus chámase virus da inmunodeficiencia simia. O virus probablemente pasou de chimpancés a humanos que cazaban chimpancés para conseguir carne e entraron en contacto con sangue infectado.

O VIH propagouse lentamente por África durante varias décadas e despois a outras partes do mundo. O virus está nos Estados Unidos desde polo menos a segunda metade da década de 1970. 

(3)

Existen síntomas?

A maioría das persoas presentan síntomas parecidos á gripe dentro de 2 a 4 semanas despois da infección. Estes síntomas poden durar uns días ou varias semanas.

Só ter estes síntomas non significa que se padeza VIH, xa que outras enfermidades poden causar síntomas similares. Algunhas persoas non teñen ningún síntoma. A única forma de saber se tes o VIH é facerte a proba.

(3)

Como é a proba do VIH?

Hai tres tipos de probas dispoñibles: probas de anticorpos, probas de antíxenos e anticorpos e probas de ácidos nucleicos (NAT). O sistema inmunitario produce anticorpos cando se expón a un virus, como o VIH. Os antíxenos son substancias estrañas ao organismo que provocan a activación do sistema inmunitario. Nas persoas con infección polo VIH, prodúcese un tipo de antíxeno chamado p24 mesmo antes de que se fabriquen anticorpos.

As probas do VIH adoitan facerse con mostras de sangue ou fluídos orais. Tamén se poden facer con mostras de ouriños.

• Probas de anticorpos

As probas de anticorpos buscan anticorpos contra o VIH no sangue ou secrecións orais.

É a única proba de VIH aprobada pola Administración de Drogas e Alimentos dos Estados Unidos (FDA).

En xeral, despois da infección, as probas de anticorpos feitas con sangue extraído dunha vea poden detectar o VIH antes que as que se fan con sangue dun dedo ou fluídos bucais.

• Probas de antíxenos e anticorpos

As probas de antíxenos e anticorpos buscan tanto antíxenos do VIH como anticorpos contra o virus. Esta proba de laboratorio consiste en extraer sangue dunha vea.

Tamén hai unha proba rápida de antíxenos e anticorpos dispoñible que se fai mediante unha punción no dedo.

• Probas de ácidos nucleicos (NAT)

As probas de ácidos nucleicos (NAT) buscan o propio virus no sangue.

Cunha proba de ácido nucleico, o médico extraerá sangue dunha vea e enviará a mostra a un laboratorio para a súa análise. A proba pode dicir se unha persoa ten VIH ou a cantidade de virus no sangue (proba de carga viral do VIH).

As probas de ácidos nucleicos poden detectar o VIH antes que outros tipos de probas.

Este tipo de proba debería considerarse para persoas que tiveron unha exposición recente ou potencial e teñan síntomas precoces de infección polo VIH e a proba de antíxenos ou anticorpos negativos.

(4)

Pode previrse?

Este virus atópase: na sangue, fluído seminal, fluídos rectais, vaxinais e orais, leite materna...

Entramos en contacto con estes fluídos corporais a través de prácticas sexuais desprotexidas, agullas contaminadas, parto, lactancia...

• Medidas preventivas:

Usar preservativos para sexo seguro. Isto aplícase ás penetracións na vaxina, ano e boca.

Non compartir agullas, xiringas e outro material de inxección; é fundamental que sexan dun só uso e asépticos.

Realizar controis de VIH e outras ITS, infeccións de transmisión sexual, periodicamente.

Ademais, existen dous tratamentos médicos dirixidos á prevención do VIH:

- Profilaxe previa á exposición, que se administra antes da exposición ao risco ao virus, seguindo instrucións especializadas.

- Profilaxe post-exposición, que se considera despois dunha práctica sexual arriscada, tamén coa axuda dun profesional.

(5)

Bibliografía:

1: Una vacuna contra el VIH en fase inicial muestra resultados positivos: si funciona, sería la primera vacuna contra el VIH con éxito tras casi 40 años de investigación. Disponible en: https://www.businessinsider.es/vacuna-vih-resultados-positivos-seria-primera-exito-1163932

2: Esperanzadores resultados preliminares de una vacuna de ARNm frente al VIH. Disponible en: https://www.larazon.es/sociedad/20221207/khpxwxyafzhmvnk2ntes2gnsta.html

3: Acerca del VIH. Disponible en: https://www.cdc.gov/hiv/spanish/basics/whatishiv.html#:~:text=El%20VIH%20(virus%20de%20la,lo%20tiene%20de%20por%20vida.

4: Tipos de pruebas del VIH. Disponible en: https://www.cdc.gov/hiv/spanish/basics/hiv-testing/test-types.html

5: Cómo prevenir la transmisión del virus VIH. Disponible en: https://www.tucanaldesalud.es/es/tusaludaldia/articulos/prevenir-transmision-virus-vih

I1: Acerca del VIH. Disponible en: https://www.cdc.gov/hiv/spanish/basics/whatishiv.html#:~:text=El%20VIH%20(virus%20de%20la,lo%20tiene%20de%20por%20vida.

Sondaxe nasogástrico

 O sondaxe nasogástrico trata dunha técnica, moi utilizada en enfermería, invasiva, que consiste na introducción dunha sonda ou tubo flexible (silicona, poliuretano...) no estómago, por vía nasal (de ahí o seu nome nasogástrica) ou vía oral (orogástrica), con varias finalidades como: (1) 

• Administración de nutrición enteral e hidratación
• Administración de medicación
• Lavado de estómago
• Aspiración ou drenaxe de contenido gástrico

MATERIAIS (2) (3)

• Sonda nasogástrica de tipo Levin (unha luz) ou Salem (dúas luces) 
• Lubricante hidrosoluble
• Luvas
• Gasas
• Esparadrapo
• Xeringa de 50 ml
• Un vaso de auga
• Fonendoscopio
• Recipiente ou bolsa colectora
• Solución salina 
• Tapón para sonda e/ou bolsa colectora adaptable á sonda
• Batea

TÉCNICA (1) (3)

• Explicar ao paciente a técnica e necesidade da súa colaboración.
• Medir coa sonda a distancia dende a nariz do paciente ata a orella, e dende alí a apófise xifoides. 
• Lavar as mans e poñer luvas.
• Lubricar o extremo da sonda.
• Colocar ao paciente en posición de Fowler ou en decúbito lateral esquerdo. 
• 
  Introducir a sonda polo orificio nasal máis permeable dirixíndoa hacia á farinxe. 
• No caso da orogástrica, se introduce a sonda con suavidade hacia abaixo e hacia atrás en dirección á farinxe. 
• Cando a sonda estea por encima da orofarinxe, se indica ao paciente que extenda o pescozo hacia diante.
• Coa cabeza do paciente inclinada hacia diante, progresar a sonda cun movemento rotatorio, pedíndolle que trague un sorbito de auga, avanzando a sonda no momento da deglución.
• Se o paciente presenta tos ou cianose, é probable que a sonda estea en vía respiratoria. Polo que se retira a sonda e se reinicia o procedemento.                                                            
• Cando a marca feita na sonda chegue á nariz, a sonda debe estar situada no estómago. 
• Para comprobar a súa colocación, se non saíu xugo gástrico de forma espontánea, aspírase cunha xeringa para obtelo e se medirá se o pH<5,5 ou tamén introducir 20 ml de aire ao mesmo tempo que colocamos o fonendoscopio no epigastrio, e debe de escoitarse un gorgoteo.
• Fixar a sonda á nariz co esparadrapo e o extremo aberto se conectará a unha bolsa colectora ou se deixará pechado cun tapón.

COIDADOS (1)

• Cambiar diariamente o esparadrapo e limpar os orificios nasais.
• Hixiene da boca e hidratación dos labios.
• Manter ao paciente en posición de Fowler durante a administración da alimentación e ata unha hora despois.
• Antes de administrar o alimento, aspirar o contido gástrico. Se o contido é superior a 150 ml, volver a introducilo e esperar á seguinte toma.
• A entrada do alimento debe ser lenta e o alimento debe estar á temperatura ambiente. 
• Comprobación cada 4-8 horas se o paciente tolera a dieta.
• Despois de administrar a alimentación, lavar a sonda con auga.
• Se a sonda é de PVC ou polietileno, se debe cambiar cada 7-14 días. Se é de poliuretano cada 2-3 meses e as de silicona cada 3-6 meses. 

COMPLICACIÓNS DA SONDAXE (1)

As máis frecuentes son a aparición de diarreas por intolerancia dixestiva, náuseas, vómitos, rexurxitacións, sensación de plenitude.. e a solución máis habitual consiste en personalizar de forma individual o tipo de nutrición, cantidade e frecuencia das tomas. 

BIBLIOGRAFÍA

1. Amir Enfermería. Sondaje Nasogástrico, Cuidados de la Nutrición enteral. Diciembre 28,2016. Consultado el 17-12. Disponible en: Sondaje Nasogástrico. Cuidados de la Nutrición Enteral – AMIR Enfermería (academiaeir.es)
2. Sánchez Solís, D. Abordaje de enfermería: colocación de un sondaje nasogástrico (SNG). Revista Ocronos. 2021;4(10) 217. Consultado el 17-12. Disponible en: ▷ Abordaje de Enfermería: colocación de un sondaje nasogástrico (SNG) - Ocronos - Editorial Científico-Técnica (revistamedica.com)
3. Manual de Procedimientos SAMUR-Protección civil. Sondaje nasogástrico. Edición 2008. Consultado el 17-12. Disponible en: Sondaje gástrico (madrid.es)

Algunha vez pensaches como sería a túa última foto?

"La última foto" é unha campaña que xorde en Gran Bretaña, unha iniciativa da ONG británica Campaign Against Living Miserably (CALM) que amosa que o suicidio non se ve como todos pensan. 

Trata dunha exposición de 50 retratos nas beiras do Támesis nas que os protagonistas vense celebrando o seu cumpreanos, a súa graduación ou simplemente tomando algo con familiares e amigos. Nelas, todos parecen despreocupados e felices, pero, cal é a realidade tras estas imaxes? Pero detrás destas fachadas hai unha dura realidade: son as últimas fotos que estas persoas fixeron antes de quitarse a vida.

(1)

A iniciativa ten como obxectivo concienciar á cidadanía sobre os estigmas que rodean o suicidio para tentar evitalo. Para iso, aínda que os primeiros signos sexan invisibles, a campaña quere axudar a deter os suicidios falando máis sobre iso, porque pode axudar á xente a pedir axuda. (2)

Ademais da exposición, a organización tamén puxo en marcha unha campaña en televisión, cine, aire libre, prensa escrita e redes sociais para amplificar a súa mensaxe. Podes ver o spot a continuación. (1)

O suicidio é un grave problema de saúde pública, un fenómeno global que se reproduce en todos os países.

E é que o suicidio é a primeira causa de morte non natural no mundo; No País Vasco morre unha persoa cada dous días (184 en total, en 2020) e unha por semana en Navarra (42 en 2020). No Estado español, os datos aumentan ata os 10 suicidios ao día, mentres que no mundo unha persoa decide quitarse a vida cada 40 segundos. No caso de Gran Bretaña morren por este motivo 125 persoas á semana.

En España, o Ministerio de Sanidade puxo en marcha o 10 de maio unha liña telefónica de condutas suicidas (024), baixo o lema 'Chamada á vida'. Desde entón, atendeu máis de 34.000 chamadas, das cales 1.500 foron derivadas aos servizos de emerxencias 112, e identificou un total de 585 suicidios en curso.

Segundo os datos do Ministerio, o teléfono atende na actualidade unhas 300 chamadas ao día. A liña 024 está en funcionamento as 24 horas do día, os sete días da semana e todos os días do ano.

É gratuíto, accesible, inmediato, confidencial e conta con expertos, para apoiar a persoas con condutas suicidas, familiares e amigos e intervir, se é necesario, en situacións complexas de alto risco. 

(2)

Bibliografía:

1:  «La última foto», una campaña que demuestra que el suicidio a veces no se ve como todos pensamos. Disponible en: https://lacriaturacreativa.com/2022/06/23/la-ultima-foto-una-campana-que-demuestra-que-el-suicidio-a-veces-no-se-ve-como-todos-pensamos/

2: La campaña británica "La última foto" demuestra que el suicidio no es como la gente cree. Disponible en: https://www.eitb.eus/es/noticias/internacional/detalle/8941444/la-campana-britanica-la-ultima-foto-demuestra-que-suicidio-no-es-como-gente-cree/

I1: «La última foto», una campaña que demuestra que el suicidio a veces no se ve como todos pensamos. Disponible en: https://lacriaturacreativa.com/2022/06/23/la-ultima-foto-una-campana-que-demuestra-que-el-suicidio-a-veces-no-se-ve-como-todos-pensamos/

V1: Suicidal Doesn't Always Look Suicidal. Disponible en: https://youtu.be/6Jihi6JGzjI

Tipos de illamento

No momento de ingresar nunha pranta hospitalaria, hai pacientes que precisan dun illamento debido á patoloxía que padecen. Este illamento consiste no conxunto de procedementos que separan as persoas infectadas das susceptibles, cun protocolo necesario para o control das infeccións asociadas a atencións sanitaria tanto en hospitais como noutros centros sanitarios. (1) (3)

Contamos con 2 tipos de precaucións de illamento: 

Precaucións estándar, que tratan dunhas medidas de prevención das IAAS (Infeccións Asociadas a Atención Sanitaria) co obxectivo de reducir o risco de transmisión de microorganismos a través do sangue, fluídos corporais, pel intacta e mucosas. (3)

Son medidas que se aplican a todos os pacientes, independentemente do diagnóstico e do coñecemento da presencia ou non dunha posible infección.

Medidas das precaucións estándar:

• Lavado de mans: presenta 2 tipos de lavado; o hixiénico (auga e xabón) e o aséptico (xabón antimicrobiano ou solución alcohólica). (3) A OMS establece 5 momentos para o lavado de mans:

1. Previo ao contacto co paciente
2. Antes de realizar un procedemento limpo/aséptico ou de manipular un dispositivo invasivo.
3. Despois do risco de exposición a fluídos corporais.
4. Despois do contacto co paciente
5. Despois do contacto co entorno inmediato do paciente

(4)

• Equipo de protección persoal (EPP): conxunto de elementos utilizados para protexer ao persoal sanitario tanto do paciente como do seu entorno. Composto por: (3)
• Bata: protección da pel e evita o contaxio a través da ropa de traballo.
• Luvas: a súa utilización non sustitúe en ningún caso o lavado de máns. 
• Mascarillas: en procedementos que poden xenerar salpicaduras, poden ser de dous tipos; quirúrxicas (indicadas para a protección frente  partículas de maior tamaño) ou con filtro (protección frente aerosois).
• Protección ocular: en casos de salpicaduras. 

A selección do tipo de EPP dependerá do mecanismo de transmisión do axente infeccioso e o tipo de interacción có paciente.

Precaucións basadas no mecanismo de transmisión: 

Illamento de contacto (1) (2) (3)

É a vía máis frecuente de transmisión. Prodúcese ante a sospeita dunha enfermidade transmisible por contacto directo (persoa-persoa, a través das mans) ou indirecto (a través dos obxectos) polas secrecións ou exudados. (1) (3)

Exemplos de enfermidades con este tipo de illamento poden ser: herpes simple, diarrea de etioloxía infecciosa (clostridium difficile, Escherichia Coli..), rotavirus, hepatitis A, feridas abertas, febre tifoidea, febres hemorráxicas (ébola..), conxuntivitis vírica, rubéola conxénita, amebiasis... (1) (2) (3) 

Para este tipo de illamento se deben usar: luvas e bata, que se deben de colocar xusto antes de entrar a habitación e retiralas antes de saír dela. Tamén contar co uso exclusivo do material clínico para o paciente e ademais de realizar unha correcta desinfección das superficies.

Illamento por gotas (1) (2) (3)

Este tipo de transmisión ocorre por enfermidades infecciosas transmitidas mediante as gotas de Pflügge (partículas superiores a 5 micras) que se producen ao falar, tusir ou esbirrar (distancias de menos de 1 m), e durante procedementos invasivos, como o aspirado traqueal/bronquial ou broncoscopias.

Exemplos como: tos ferina, enfermidade estreptocócica (escarlatina farinxitis, neumonía), infeccións respiratorias víricas (gripe, rubéola, parotiditis, infeccións por adenovirus, rinovirus e parvovirus), enfermidades invasivas por Haemophilus influenzae ou Neisseria meningitiditis... 

Neste caso, o imprescindible é a mascarilla quirúrxica, se hai risco de salpicaduras, usar bata e guantes, transporte limitado do paciente, e no caso contrario, levará mascarilla e desinfectar os artigos contaminados. 

Illamento respiratorio (1) (3)

Precaución co obxectivo de evitar a transmisión de axentes patóxenos que se atopan en partículas menores de 5 micras e que proceden das vías respiratorias do paciente, quedando suspendidas polo aire en largos períodos de tempo.

Exemplos de enfermidades como sarampión, rubéola, tuberculosis pulmonar, neumonía, herpes zóster en inmunodeprimidos, SARS (Síndrome Respiratorio Agudo Severo)..

Se utilizarán mascarillas protectoras de partículas con filtros para o aire inhalado. Con isto, o paciente contará cun cuarto illado coa porta pechada

Illamento protector ou inverso (1) (2) (3)

Indicado exclusivamente para pacientes sometidos a transplantes, inmunodeprimidos ou quemaduras superiores ao 25% da superficie corporal. Este illamento consiste en protexelos de adquirir infeccións transmitidas polo persoal sanitario e familiares. 

Se establece o estrito uso de bata e mascarilla ao entrar en contacto co paciente.

Independemente do tipo de illamento, en todos é obrigatorio o lavado de mans antes e despois do contacto co paciente. 

BIBLIOGRAFÍA

1. Policlínica Metropolitana. Entérate de los tipos de aislamiento en los pacientes hospitalizados. Septiembre 18, 2019. Consultado el 16-12. Disponible en: Entérate de los tipos de aislamientos en los pacientes hospitalizados (policlinicametropolitana.org)
2. Pérez Pulido, MJ y Cuesta Asensio, S. Revista Ocronos. Aislamiento Hospitalario. Consultado el 16-12. Disponible en: ▷ Aislamiento hospitalario - Ocronos - Editorial Científico-Técnica (revistamedica.com)
3. Sangorrin Iranzo, A. Precauciones de aislamiento en la atención sanitaria. Elsevier.com. Consultado el 16-12. Disponible en: Precauciones de aislamiento en la atención sanitaria | Anales de Pediatría Continuada (elsevier.es)
4. Imagen. Disponible en:  Curso sobre la higiene de las manos durante la atención sanitaria (seguridaddelpaciente.es)

A ciruxía das válvulas cardíacas

O corazón está formado por catro válvulas, as cales son: mitral, tricúspide, pulmonar e aórtica. Cada válvula presenta unhas valvas que se abren e se pechan unha vez por latido do corazón. As valvas que non abren nin pechan correctamente alteran o fluxo sanguíneo do corazón ao resto do corpo.  

A ciruxía das válvulas cardíacas é un procedemento para tratar as enfermidades destas válvulas, como poden ser a estenosis ou unha fuga que permite que a sangue retroceda. Neste proceso de reparación das válvulas pode ser aberto ou pechado. O tipo de ciruxía depende de varios factores como poden ser a idade, o estado de saude o tipo ou a gravedade da enfermidade da válvula cardíaca.

No caso da regurgitación ou retroceso da sangue acontece debido a que a válvula non pecha por completo. Esto pode acontecer por aumento das cámaras cardíacas. Tamén pode ocurrir cando as valvas non pechan por completo, como acontece no caso do prolapso da válvula mitral.

Mentres que na estonosis acontece cando o tecido da válvula engrosa, limitando o fluxo do sangue. Esto acontece con frecuencia cando o calcio ou outros depósitos acumúlanse nas valvas da válvula cardíaca. Co tempo as paredes do corazón engrosan polo que o suministro normal da sangue non é suficiente para mantelo. Pode ocasionar unha enfermidade grave ou ata a morte.

Os problemas relacionados coa válvula cardíaca que non se tratan poden causar dificultades para respirar, unha insuficiencia cardíaca, o accidente cerebrovascular ou a morte súbita. Moitas persoas poden nacer con estes problemas pero tamén poden deselvolverse debido a idade ou a enfermidades como a diabetes.

No caso de que a válvula esté demasiado dañada pode necesitarse unha nova. Este procedemento denominase ciruxía de valvuloplastia, no cal retirase a válvula e cambiase por unha nova. Diferenciamos dous grandes tipos de válvulas: 

• 

  Válvula biolóxica

  Mecánicas: feitas de materiais artificiais, como metal ou cerámica. Estas válvulas son as que máis duran pero precisanse de anticoagulantes posterior ao seu cambio. Esto coagulantes poden ser a Warfarina ou o Ácido Acetilsalicílico, polo resto da vida. 
• Biolóxicas: feitas de tecido humano ou animal. Estas válvulas duran entre 12 e 15 anos, pero non e preciso tomar anticoagulantes polo resto da vida. 

Válvula mecánica

A elección da válvula non é polas características de cada unha das válvulas se non máis polo tipo de paciente. A prótesis biolóxica pode ser una boa opción para: 

• Pacientes cuxa actividade profesional inclue obxectos punzantes ou cortantes ou teñan un alto risco de traumatismos polo seu traballo ou por ocio. No caso de que estas persoas sufran un accidente e sigan un tratamento anticoagulante poderían ter complicacións graves. 
• Mulleres xóvenes en idade reproductiva que deseen quedarse embarazadas xa que os anticoagulantes poderían provocar malformacións no feto. 
• Pacientes que levan unha vida moi activa, con viaxes a destinos inusuais ou que non están dispostos a deixar malas prácticas como o consumo de alcohol. 
• Aqueles que viven en zonas rurais aisladas sin acceso a un posto de saude cercano onde no caso de sufrir un accidente poda ser atendido. 
• Pacientes en idade avanzada debido a un alto risco de hemorraxias que conleven o consumo de anticoagulantes orais e a existencia de outras patoloxías. 

Mentres que recoméndase as válvulas mecánicas para: 

• Pacientes xóvenes debido a que a esperanza de vida das válvulas artificiais mecánicas é superior as biolóxicas e reducen os riscos dunha segunda ciruxía. 
• Personas con función renal moi alterada. 

Bibliografía

1. Cirugía de las válvulas cardíacas [Internet]. Mayoclinic.org. 2022 [citado o 16 de decembro de 2022]. Dispoñible en: https://www.mayoclinic.org/es-es/tests-procedures/heart-valve-surgery/about/pac-20384901
2. Cirugía de válvulas cardíacas [Internet]. Medlineplus.gov. [citado o 16 de decembro de 2022]. Dispoñible en: https://medlineplus.gov/spanish/ency/article/002954.htm
3. Cardiofast. ¿Qué prótesis cardiaca es mejor: biológica o mecánica? [Internet]. Unidad de Cirugía Cardiaca Dr. Rodriguez. 2020 [citado o 16 de decembro de 2022]. Dispoñible en: https://www.cirugiacorazon.com/protesis-cardiaca-biologica-o-mecanica/

Esclerosis lateral amiotrófica (ELA)

 A ELA é unha patoloxía que afecta ás neuronas, tronco cerebral e médula espiñal, que controlan os movementos corporais voluntarios. 

Un de cada dez casos débese a un defecto xenético, pero a causa descoñécese na maioría de casos.

(1)

Epidemioloxía:

Segundo a revisión de Chio et al., a prevalencia desta enfermidade en poboacións europeas ou con descendencia europea é de 2,6 a 3 casos/100.000 persoas.

Os poucos estudos realizados en países fóra de Europa que atopamos na literatura indican que existen diferenzas na prevalencia da ELA entre as poboacións afroamericanas, nativas americanas e hispanas de ascendencia europea. A nivel mundial, a incidencia anual rolda unha taxa bruta de 1,75/100.000 habitantes e unha taxa estandarizada pola poboación mundial de 1,68/100.000. 

Obsérvanse diferenzas na idade de aparición dos síntomas, sendo aos 65 anos en poboacións con antepasados ​​europeos e arredor de 55 en poboacións xeneticamente heteroxéneas.Hai un risco máximo de desenvolver a enfermidade entre os 50 e os 75 anos, apreciándose unha diminución da mesma a partir dese intervalo.

Estímase que o risco de padecer ELA ao longo da vida é de 1:350 nos homes e de 1:400 nas mulleres, o que significa que por cada muller afectada pola enfermidade hai entre 1,2-1,5 homes afectados. Se ben é certo que algúns autores postularon unha diminución da relación H/M en comparación coas publicacións antigas.

A taxa de progresión da enfermidade (medida na escala ALSFRS-R) é similar entre os EUA e Europa (entre -0,89 e -1,6 puntos/mes) e as poboacións xaponesas (entre -1,03 e -1,21 puntos/mes), tal e como como o estudo realizado por Takahashi et al. en 2017.

Os datos relativos á supervivencia son variables, aínda que a insuficiencia respiratoria adoita producirse 3-4 anos despois do inicio da enfermidade.

Só un estudo realizado en Cuba abordou a mortalidade nunha poboación formada por diferentes grupos étnicos. A taxa de mortalidade estandarizada foi considerablemente máis baixa na poboación mixta que na poboación negra ou branca. Esta afirmación apoia a hipótese de que as poboacións heteroxéneas se caracterizan por un menor risco de ELA. Isto débese a que a ELA é unha enfermidade xeneticamente complexa, onde varios xenes interactúan con outros factores ambientais. As poboacións mixtas conteñen unha gran variedade e diferentes combinacións de alelos de risco, que as protexerían do risco de desenvolver a enfermidade. 

(2)

Causas:

Na ELA, as células nerviosas motoras (neuronas) desgástanse ou morren e xa non poden enviar mensaxes aos músculos. Co paso do tempo, isto leva a debilidade muscular, espasmos e a incapacidade de mover os brazos, as pernas e o corpo. A condición empeora lentamente. Cando os músculos da zona do peito deixan de funcionar, faise difícil ou imposible respirar.

Ter un familiar cunha forma hereditaria da enfermidade é un factor de risco para a ELA. Outros riscos inclúen o servizo nas forzas armadas. As razóns para isto non están claras, pero poden ter que ver coa exposición ambiental a toxinas. (1)

Síntomas:

Os síntomas xeralmente non aparecen ata despois dos 50 anos, pero poden comezar en persoas máis novas. As persoas con esta afección presentan unha perda de forza muscular e de coordinación que empeora co paso do tempo, imposibilitando a realización de actividades rutineiras, como subir escaleiras, levantarse dunha cadeira ou tragar.

A debilidade pode afectar primeiro os brazos ou as pernas, ou a capacidade de respirar ou tragar. A medida que a enfermidade avanza, máis grupos musculares desenvolven problemas.

A ELA non afecta os sentidos (vista, olfacto, gusto, oído e tacto). A maioría das persoas son capaces de pensar como o fan normalmente, aínda que un pequeno número desenvolve demencia, que causa problemas de memoria.

A debilidade muscular comeza nunha parte do corpo, como o brazo ou a man, e empeora lentamente ata que leva a:

• Dificultade para levantar cousas, subir escaleiras e camiñar
• Dificultade para respirar
• Dificultade para tragar, atragantarse con facilidade, babear ou náuseas
• Cabeza caída debido á debilidade dos músculos do pescozo
• Problemas de fala, como un patrón de fala lento ou anormal (slurring)
• Cambios de voz, ronqueira

Outros achados inclúen:

• Depresión
• Calambres musculares
• Rixidez muscular ou espasticidade
• Contraccións musculares ou fasciculacións
• Perda de peso

(1)

Pronóstico:

Co paso do tempo, as persoas con ELA perden progresivamente a capacidade de desenvolverse ou de coidarse. A morte ocorre a miúdo entre 3 e 5 anos despois do diagnóstico. Aproximadamente 1 de cada 4 persoas sobreviven máis de 5 anos despois do diagnóstico. Algunhas persoas viven moito máis tempo, pero normalmente precisan de axuda para respirar cun ventilador ou outro dispositivo. (1)

Bibliografía:

1: Esclerosis lateral amiotrófica (ELA). MedlinePlus. Disponible en: https://medlineplus.gov/spanish/ency/article/000688.htm

2: CARACTERIZACION EPIDEMIOLOGICA DE LA ESCLEROSIS LATERAL AMIOTROFICA (ELA). Fundela. Disponible en: https://www.fundela.es/ela/epidemiologia/

I1: Biographical memoirs of fellows of the royal society. The royal society publishing. Disponible en: https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.2019.0001 

I2: Un paciente con ELA avanzada volverá a hablar. La razón. Disponible en: https://www.larazon.es/sociedad/20220322/hwqvthgvljha5ntlf5h635ayey.html

Qué é a hemodialise?

A hemodialise é un tratamento de sustitución da función renal que consiste en filtrar a sangue cando os riles xa non son o suficientemente saudables para funcionar de maneira adecuada. Durante este proceso, a sangue extráese do organismo e fáise circular por unha máquina, que contén un dializador ou filtro, onde se eliminan as toxinas acumuladas e o exceso de líquidos. Despois devólvese a sangue limpa ao organismo. A hemodialise é unha forma de tratar a insuficiencia renal avanzada e pode axudar a levar unha vida activa a pesar da insuficiencia renal. 

Para poder levar a cabo a hemodialise é necesario un acceso vascular que permita a circulación dun gran fluxo de sangue hacia o dializador ou filtro. Esto pode levarse a cabo mediante unha fístula arterio-venosa ou un cáteter vascular. 

A fístula arterio-venosa consiste en unir, mediante unha intervención quirúrxica, unha arteria cunha vena cercana. Esto realizase debido a que as venas son moi estreitas e non se poden empregar para realizar hemodialise, polo que non permiten obter un fluxo o suficientemente alto. Tras a unión da arteria e a vena, a forza do sangue que circula pola arteria e pasa a vena, permite que a vena se agrande e poda así obter o fluxo necesario para poder levar a cabo a dialise. Ao cabo de 4-6 semanas, a vena va está o suficientemente dilatada para poder realizar puncións repetidas para levar a cabo a diálisis. 

En cambio, o catéter vascular é un acceso que consiste en colocar un tubo nunha vena grosa do organismo a nivel do pescozo ou do muslo. Normalmente isto é provisional debido a que presenta un risco de infectarse, pero pode ser definitivo no caso de que a fístula arterio-venosa non se poda levar a cabo. 

Outra técnica é a do enxerto na que o cirurxían conecta a arteria cun tubo blando que actúa como vena. Este é colocado debaixo da pel do brazo ou do antebrazo. Durante o tratamento colócanse dúas agullas no enxerto que conectan a arteria coa máquina de diálise permitindo que a sangue saia da arteria, a través dunha agulla, se dirixa a máquina, sea filtrada, e despois retorne ao corpo através da vena e unha nova agulla.

Ademáis da técnica habitual de hemodialise atópase a dialise peritoneal, modalidad de tratamento de sustitución da función renal que leva a cavo a mesma función que a hemodialise pero coa diferencia de que esta realizase a través da membrana natural que recobre os órganos da cavidade abdominal, o peritoneo. 

Para poder levar a cabo esta técnica precisase dun tubo estreito e flexible (catéter peritoneal) que colocase dentro do abdomen mediante unha operación con anestesia xeral. A través do tubo, introdúcese un 2 litros, maís ou menos, de liquido de dialise na cavidade abdominal e deixase que actúe durante unhas horas para que as sustancias tóxicas e a auga pasen do peritoneo ao líquido. Posteriomente, vacíase e volvese a encher con liquido novo e limpo, iniciando así un novo ciclo. 

A gran diferencia desta técnica coa da hemodiálise e que esta levase a cabo no domicilio do paciente diariamente, mentres que a hemodiálise pode levarse a cabo tanto no domicilio como no centro de saúde durante 3 días a semana de forma alterna e durante un longo de catro a cinco horas. 

 Bibliografía

1. ¿Qué es la Hemodiálisis? [Internet]. Clínic Barcelona. [citado o 14 de decembro de 2022]. Dispoñible en: https://www.clinicbarcelona.org/asistencia/pruebas-y-procedimientos/dialisis/hemodialisis
2. Hemodiálisis [Internet]. Mayoclinic.org. 2021 [citado o 14 de decembro de 2022]. Dispoñible en: https://www.mayoclinic.org/es-es/tests-procedures/hemodialysis/about/pac-20384824
3. Acceso de hemodiálisis [Internet]. Freseniuskidneycare.com. [citado o 14 de decembro de 2022]. Dispoñible en: https://www.freseniuskidneycare.com/es/treatment/in-center-hemodialysis/hemodialysis-access-options

Síndrome de abstinencia ao alcohol

 O Síndrome de Abstinencia Alcohólica defínese coma os síntomas que se presentan cando unha persoa que consume alcohol regularmente durante un periodo longo de tempo, de súpeto cesa no consumo deste.

Prodúcese con maior frecuencia en adultos aínda que tamén pode presentarse en adolescentes ou nenos, incluso en neonatos. Canto maior sexa o consumo da persoa, maior probabilidade de padecer abstinencia. (1)

Segundo diversas estatísticas, España é o segundo país da UE con maior consumo de alcohol. (2)

Os síntomas soen presentarse 8 horas despois da última consumición, pero poden aparecer días máis tarde. Xeralmente, o pico de máxima incidencia sitúase entre as 24/72 horas. 

Os síntomas máis comúns inclúen:

• Ansiedade ou nerviosismo
• Depresión
• Fatiga e irritabilidade
• Temblores
• Estado de ánimo cambiante
• Pesadelos
• Non poder pensar con claridade

Outros síntomas que poden aparecer son:

• Pupilas dilatadas ou midriáticas
• Cefaleas
• Insomnio
• Perda do apetito
• Náuseas e vómitos
• Palidez
• Taquicardia
• Sudoración, pel fría e húmeda

Existe unha forma grave de abstinencia alcohólica chamada delirium tremens, esta pode causar:

• Axitación
• Fiebre
• Alucinacións
• Convulsións
• Confusión intensa

(1)

Dentro do síndrome de abstinencia, podemos definir 2 subtipos, o síndrome con complicacións, ou sen complicacións. Dentro das complicacións máis frecuentes aparecen: Síndrome de Wernicke, o Delirium Tremens, convulsións e alucinacións, sendo estes casos que requiren de hospitalización.

De que depende a aparición deste cadro?

• Cantidade de consumo e frecuencia
• Gravidade do trastorno
• Anos de consumo
• Existencia ou non de tolerancia
• Existencia ou non de consumo en xaxún
• Idade avanzada
• Consumo de outras sustancias

(2)

Como se trata este cadro?

Non sempre é necesario o tratamento farmacolóxico, pero de selo, sóense empregar benzodiacepinas coma o diazepam, clonazepam, lorazepam ou clorazepato dipotásico, ou con outros sedantes como pode ser o clometiazol.

Estes actuarán diminuíndo a excitabilidade neuronal, polo que melloran o estado de ánimo e confort do paciente e poden axudar a previr complicacións. 

Tamén se poden administrar Vitaminas do grupo B para diminuir as complicacións asociadas ao déficit das mesmas. 

Sempre que se administren sedantes ou benzodiacepinas, debe haber un gran control médico da duración e da toma do tratamento xa que son sustancias que crean dependencia. (2)

Cal e o seguinte paso ao tratamento farmacolóxico?

Unha vez se controlaran os síntomas e o consumo, o paciente debe recibir tratamento psicolóxico, tanto individual coma grupal, para tentar previr as recaídas e mellorar a calidade de vida do mesmo. Nesta etapa tamén poden ser prescritos fármacos reguladores do desexo de consumo. (2)

Cal debe ser o papel da familia nestes casos?

Debe acompañar ao paciente, xa que representan unha figura de apoio e de coidados. Axudan a xestionar a medicación, eliminar o alcohol do domicilio, a vixilancia do paciente e da alimentación, entre outros. Débese apoiar ao paciente e non ir contra él durante este proceso, tendo sempre en conta que o seu comportamento é debido a unha enfermidade. (2)

Bibliografía:

1: Abstinencia alcohólica. MedlinePlus. Disponible en: https://medlineplus.gov/spanish/ency/article/000764.htm

2: Síndrome de Abstinencia del Alcohol. Adictalia. Disponible en: https://www.adictalia.es/noticias/sindrome-de-abstinencia-del-alcohol/

I1: Síndrome de Abstinencia del alcohol. Salud Digital. Disponible en: https://www.clikisalud.net/adicciones-sindrome-abstinencia-alcohol-que-es-cuales-son-sintomas/

Eutanasia

No servizo no que estou rotando, coidados paliativos, o tema da eutanasia cobra moita importancia, cunha curiosa polémica que segue en vigor a día de hoxe polos dereitos que se seguen cuestionando. 

Levando a cabo unha pequena investigación por numerosas páxinas e artigos acerca de este concepto, a palabra eutanasia deriva dos vocablos gregos "eu" cuxo significado é bó,  e "thanatos" significando a morte, polo que o seu significado completo compréndese como "boa morte". (3)

Polo conseguinte, cabe entender da eutanasia como a intervención aceptada do ser humano nunha morte sen dor coa suposición da redución da duración da vida dun enfermo terminal. Se o enfermo non presenta unha enfermidade terminal, entón non se trata dun caso de eutanasia. (1) (2)

O valor que posee a eutanasia está discutido polo seu parecido co suicidio, pois en ambos a persoa desexa a morte, pero a súa principal diferenza é que no caso do suicidio é o propio suxeito quen realiza a acción de poñer fin a súa vida, mentres que na eutanasia é un profesional sanitario quen provoca a morte coa autorización do paciente. (1) (2)

No noso país, o congreso de diputados aprobou por maioría absoluta a Ley Orgánica de Regulación da Eutanasia (LORE) o 18 de Marzo de 2021, e o 25 de Xuño entrou en vigor, convertindo a España no cuarto país europeo en despenalizar a eutanasia e o suicidio asistido. Polo que, aqueles que cumpren os requisitos de pedir a eutanasia podrán solicitala. (2)

Antes de comezar a explicar os requisitos e os pasos a seguir para pedir a eutanasia, quero falar antes dun coñecido caso que aconteceu aquí no noso país. 

O caso dunha parella, na que a muller padecía de esclerosis múltiple en fase terminal, a cal expresara varias veces a súa petición dunha morte programada/eutanasia, que por aquel entonces, en 2019, non entrara en vigor na lei. Polo que o seu home, satisfacendo o último desexo da súa muller e evitar que siga sufrindo, axudouna, o que acabou por levalo á carcel, xa que non tiña ningunha lei que o protexera daquela. A continuación, un vídeo acerca do caso(Para máis información acerca desta noticia, deixarei un enlace abaixo sobre a noticia). (5)

   Vídeo Youtube (6) 

Os requisitos para pedir a eutanasia no noso país son os seguintes: (2) (4)

• Ciudadán español ou con residencia de polo menos 12 meses.
• Ter mínimo 18 anos.
• Sofremento físico ou psíquico constante e intolerable por:

• Enfermidade grave e incurable, con fraxilidade progresiva e pronóstico de vida limitado, nunha situación avanzada ou terminal: cáncer, insuficiencia de órgano (cardíaca, respiratoria, hepática, etc..) ou pluripatoloxía asociada á idade.

• Padecemento grave ou crónico e imposibilitante, con limitacións das actividades da vida diaria persistentes, sen posibilidade de curación ou melloría apreciable: enfermidades neurodexenerativas, demencia (con testamento vital), etc..

Pasos para solicitar a eutanasia: (2)

1. Búsqueda dun médico responsable (1ª solicitude): ningún médico/a debería negarse a recoller e firmar a solicitude.
   • Se acepta axudar, convertirase no médico/a responsable. 
   • Se non acepta, se debe comunicar ao seu superior.
   • Se se cumpren os requisitos, en 2 días hai un proceso deliberativo e en 5 días informan por escrito. Poden denegar a eutanasia nun prazo de 10 días dende a 1ª solicitude. Polo que pódese recorrer a decisión á CGE (Comisión de Garantía y Evaluación) en 15 días.

   
   
2. Segunda solicitude: como mínimo 15 días despois de presentar a 1ª solicitude, se presenta a 2ª solicitude ante o/a médico/a responsable. Hai un novo proceso deliberativo, confírmase a vontade e se firma o consentimento informado. 

1. Entrevista co médico/a consultor: médico/a responsable consulta a médico/a consultor, quen estuda a historia, a examina, e corrobora que se cumpren os requisitos. Elabórase un informe favorable nun prazo de 10 días trala 2ª solicitude (se é desfavorable, pódese recorrer á CGE en 15 días)

1. Verificación previa: médico/a responsable transmite en 3 días todos os documentos á CGE. A presidencia designa en 2 días a dúas persoas (médico/a e xurista) que examinan a historia e poden entrevistar ao equipo sanitario e á persoa solicitante, emitindo un informe en 7 días. En 2 días, a presidencia comunica o resultado (se fose desfavorable, se teñen 15 días para reclamar ao pleno da GCE, que teñen 20 días para responder).

1. Eutanasia; a persoa decide cando, onde, e cómo morrer: a lei non regula un prazo. Pasados uns 15 días, se recomenda solicitar un aprazamento de entre 1 e 2 meses, pero en última instancia depende do equipo responsable. 
   

                     

E ata aquí todo o básico que comprende a eutanasia en España. 

BIBLIOGRAFÍA

1. Calsamigilia Blancafort, Albert. Sobre la eutanasia. Universidad de Alicante, Área de Filosofía del Derecho; 1993. Consultado el 12-12. Disponible en: untitled (biblioteca.org.ar)
2. Eutanasia en España. Derecho a morir dignamente. Consultado el 12-12. Disponible en: Eutanasia en España - DMD (derechoamorir.org)
3. Esquivel Jiménez, Juan. El derecho a una muerta digna: la eutanasia. Universidad de Barcelona; 2003-2004. Consultado el 12-12. Disponible en: frame1 (ub.edu)
4. Un año de la Ley de Eutanasia. Fundació Grifols; 14-06-22. Consultado el 12-12. Disponible en: un año ley eutanasia Un año de la Ley de Eutanasia (fundaciogrifols.org)
5. Noticia sobre el caso de Eutanasia. Disponible en: El suicidio asistido de una mujer en Madrid reabre el debate sobre la eutanasia - La Opinión de A Coruña (laopinioncoruna.es)
6. Vídeo sobre el caso de Eutanasia en España: EUTANASIA | “Quiero el final cuanto antes” - YouTube

Prevención de úlceras por presión en pacientes encamados

No meu servizo de coidados paliativos, nos atopamos diariamente cunha alta estatística de pacientes que están encamados, que non son independentes e necesitan todo tipo de axuda para moverse. Isto pode levar como consecuencia a perda da integración da pel pola non movilidade, podendo afectar e necrosar aquelas zonas da epidermis, dermis, texido subcutáneo e o músculo onde se asentan, e incluso chegar a afectar as articulacións e ósos. Dito proceso denomínase úlceras por presión (UPP) e como enfermeiros debemos de previlas.

Antes de proceder a explicar detidamente cómo previr estas UPP, debemos ter en conta os factores de risco:

FACTORES EXTRÍNSECOS (1)

• Presión directa, fricción e cizalla: favorece a infección macerando a pel.
• Humidade: incontinencia, exudado da ferida, fluídos de ostomías, sudoración.. que reducen a resistencia da pel e aumenta o resgo de sobreinfección. 
• Xabóns ou solucións alcohólicas: poden agredir perxudicialmente a pel.
• Situacionais: arrugas do pixama ou das sábanas, sondaxes...

FACTORES INTRÍNSECOS (1)

• Idade: canto máis avanzada, máis aparición de complicacións como pel máis vulnerable.
• Nutrición: a mala nutrición dificulta a autorrexeneración da pel por déficit proteico, atrofia muscular e reducción do texido subcutáneo. Como exemplo a obesidade, dificulta máis o movemento. 
• Medicación: alteración do sistema nervioso relacionado co aumento da fraxilidade cutánea..
• Función cognitiva: impide ao paciente cubrir as súas necesidades de hixiene, alimentación, cambios posturais... (alzheimer, demencias)
• Movilidade: eleva o risco de presión prolongada

Unha vez dados os factores de risco, o seguinte paso é protexer a pel dos pacientes e darlles os coidados que necesiten, así para minimizar o resgo a padecer dita condición. Polo que, vamos a explicar as seguintes medidas de prevención claves para previr a aparición das UPP. (2)

• Cambiar a postura do paciente cada certo tempo: este paso é imprescindible para combatir as UPP. Desta forma nos permite variar os puntos de apoio do paciente co fin de aliviar a presión sobre determinadas localizacións de resgo. Según as recomendacións, os cambios posturais deben seguir unha rotación determinada e resultar compatibles co resto de coidados. Aconséllase a súa realización cada 2-3 horas en pacientes encamados e cada hora cando están en sedestación. Ademáis debemos ter en conta: (1) (3)
• Impedir o contacto entre prominencias óseas.
• Non elevar o cabeceiro da cama por encima dos 30º nin efectuar lateralizacións en ángulos superiores aos 30º.
• Evitar o arrastre do paciente no momento de realizar as movilizacións.
• Non apoiar ao paciente sobre as súas lesións
• Manter o aliñamento corporal, a distribución do peso e o equilibrio corporal.

                            Os cambios posturais deben realizarse como describe a seguinte foto: 

                                                                Foto 1: Cambios posturais (3)

• Coidado ao mover o paciente: débese de ser moi delicado á hora de traballar co corpo dun paciente. Se debe levantar lixeiramente o corpo para cambiar a postura ou rotalo lixeiramente, pero nunca arrastralo porque a fricción podería ferirlle a pel e facer que aparezan outras lesións molestas. (2)

• Cambiar a roupa de cama: é importante extremar as medidas de hixiene da cama. Polo tanto, procurar que as sábanas e mantas estén sempre limpas, secas e sen arrugas. Este último factor é clave xa que as arrugas aumentan o resgo á formación de úlceras e outras lesións. (2)

• Mantemento da pel limpa e seca: (1) (3)
• Utilizar xabóns neutros ou sustancias limpadoras respetuosas ca pel e co baixo poder irritativo.
• Lavar a pel con auga tibia, aclarar e secar coidadosamente, pero sen friccionar xa que pode deteriorar a capa da epidermis. 
• Non utilizar alcohois, nin colonias xa que resecan a pel.
• Aplicar cremas hidratantes procurando que absorban ben, desta maneira aumentará o potencial de resistencia da pel fronte a agresións externas. 
• Botar un ollo ó exceso de humidade.

DISPOSITIVOS  (3)

Existen unha serie de dispositivos ou superficies de apoio deseñados para reducir ou aliviar a presión. Se clasifican en dous tipos:

• Superficies estáticas: como son os colchóns e coxíns de auga, fibra, aire, espuma, visco elástico, granulados de polímeros, etc...
• Superficies dinámicas: colchóns de fluxos alternantes (Terapia pulsátil ou de presión alternante) e camas fluidificadas e camas eléctricas.

E se poden clasificar según o risco do paciente para sufrir úlceras por presión:

• Baixo risco: pacientes que nunca sufriron unha úlcera por presión pero presentan movilidade limitada. Nestes casos se utilizan colchóns de espuma viscoelástica, sobrecolchóns de aire estático ou de aire alternante.

• Risco medio: persoas que xa sufriron desta patoloxía con movilidade moi limitada. Utilízanse colchóns ou sobrecolchóns de aire alternante ou superficies de baixa presión continua.

• Alto risco: pacientes con movilidade nula. Úsanse colchóns de aire alternante ou de baixa presión continua nestes casos. 

Tamén se utilizan apósitos para protexer aquelas zonas de especial risco como son os talóns, sacro, nocellos, cadeira...Ademáis de ser moi utilizadas as taloneiras para protexer esta zona. 

E ata aquí este breve resumen sobre previr a aparición de este tipo de lesións no noso traballo como enfermeiros. 

BIBLIOGRAFÍA

1) Martínez Cuervo F, Soldevilla Agreda JJ, Verdú Soriano J, Segovia Gómez T,García Fernández FP, Pancorbo Hidalgo PL. Cuidados de la piel y prevención de úlceras por presión en el paciente encamado. Rev ROL Enf 2007; 30(12):801-808. Consultado el 12-12. Disponible en: Cuidados de la piel-version3:Revista Rol.qxd (caib.es)

2) Estudios DWI. ¿Cómo proteger la piel en pacientes encamados? 2018 Benviure Centre Assistencial Geriàtric. Consultado el 12-12. Disponible en: ¿Cómo proteger la piel en pacientes encamados? - Benviure

3)  Pacientes y Cuidadores. ¿Cómo prevenir una úlcera presión?.  Recursos y guías útiles, úlceras y heridas. Publicado el 11/05/2014. Consultado el 12-12. Disponible en: ¿Cómo prevenir una úlcera por presión? - Pacientes y CuidadoresPacientes y Cuidadores | Información y recursos para mejorar el bienestar y la calidad de vida de los pacientes y sus cuidadores

En qué consiste a transfusión de sangue?

Unha transfusión de sangue é unha transferencia de sangue ou de un dos seus compoñentes desde unha persona sá (donante) a unha persona enferma (donante). Este procedemento consiste en reemplazar a sangue que se perde a causa dunha ciruxía, lesión, enfermidade ou trastorno hemorrágico, entre outros. Tamén pode ser util cando unha enfermidade impide que o corpo produza sangue ou algúns componentes sanguíneos de forma adecuada.

Qué forma a sangue?

• Glóbulos vermellos que son os encargados de transportar oxíseno e axudan a eliminar a sustancias de desfeito. 
• Glóbulos brancos que axudan ao corpo a combatir as infeccións. 
• O plasma, a parte líquida do sangue onde atópanse suspendidas as células sanguíneas. 
• As plaquetas que axudan a que o sangue se coagule de forma adecuada. 

A través dunha transfusión administrase os componentes do sangue que se precisan, é dicir, nunha transfusión de sangue pódese administrar unicamente os compoñentes necesarios como poder ser a administración de glóbulos vermellos que é a máis frecuente, ou a administración completa de todos os compoñentes da sangue pero menos frecuente. 

Previo a administración da sangre téñense que coller as constantes vitais para poder coñecer modificacións que se podan producir como consecuencia da administración da mesma. Polo que previo a administración recolleranse temperatura, frecuencia cardíaca e tensión arterial para coñecer o estado do paciente. Posterior a administración volverán a recollerse a constantes para observar posibles consecuencias ou problemas como consecuencia da transfusión de sangue. Así mesmo, tras a administración da sangue pódese administrar furosemida. 

Qué é a furosemida?

A furosemida é un diurético do grupo das sulfonamidas. A súa función é aumentar a eliminación de orina ao igual que reducir a presión arterial polo que tamén funciona como antihipertensivo. O seu uso pode ser para edemas (hinchazón pola acumulación de líquidos) asociado a insuficiencia cardíaca congestiva, a cirrosis hepática (ascite) ou enfermidade renal, incluindo o síndrome nefrótico; edemas consecuencia a quemaduras ou para a hipertensión arterial leve ou moderada. 

Polo tanto a administración da furosemida posterior a transfusión sanguínea pode estar relacionada coa evitación de posibles edemas pulmonares, unha insuficiencia cardíaca ou unha posible hipertensión arterial debido a sobrecarga hemodinámica ocasionada pola transfusión. 

Complicacións

De forma xeral as transfusións de sangue non ocasionan complicacións pero, sin embargo, pódense producir, durante ou despois da administración, escalofríos, febre, urticaria, dor de cabeza ou espalda, mareos, dificultade para respirar ou incluso reaccións alérxicas. 

Ninguna de estas reacciones es común. Pueden o no ser parte de una reacción grave. Si experimenta alguna de ellas, informe a la enfermera. La transfusión se puede detener o se le puede administrar un medicamento antes de finalizar la transfusión.

No momento da administración é moi importante comprobar varias veces o grupo sanguíneo da persona a que se lle vai transfundir sangue e o grupo sanguíneo da bolsa que se lle vai a administrar, xa que como consecuencia da administración dun grupo sanguíneo diferente ao da persona receptora pódense producir graves consecuencias que poden solucionarse se a detección e o máis precoz posible. 

A sangue que se transfunde obtense mediante a doazón da mesma que poder ser por doazón propia, onde o paciente previo a un proceso quirúrxico leva a cabo un reservorio da sua sangue, ou tamén un familiar que presente o seu mesmo grupo sanguíneo pode levar a cabo unha reserva da sangue. Pero a doazón máis habitual é a anónima, e é a máis importante xa que todos os días precisase de sangue para poder ser transfundida polo que a doazón da mesma é unha das cousas máis importantes e que non supoñen un problema ni tampouco un risco para a saude. 

Cada día os hospitais galegos atenden unha media de 2.800 urxencias, 800 intervencións cirúrxicas, 1 transplante organos e 1.600 atencións nos hospitais de día e para iso precísanse de 400-500 doazóns de sangue diarias. 

Bibliografía

1. Transfusión de sangre [Internet]. Mayoclinic.org. 2022 [citado o 12 de deciembre de 2022]. Dispoñible en: https://www.mayoclinic.org/es-es/tests-procedures/blood-transfusion/about/pac-20385168
2. PROSPECTO FUROSEMIDA SANDOZ 40 mg COMPRIMIDOS EFG [Internet]. Aemps.es. [citado o 12 de decembro de 2022]. Dispoñible en: https://cima.aemps.es/cima/dochtml/p/68077/P_68077.html
3. Inicio - Agencia de Donación de Órganos y Sangre [Internet]. Sergas.es. [citado o 12 de decembro de 2022]. Dispoñible en: https://ados.sergas.es/Paxinas/web.aspx?idioma=es

Queimaduras

 Unha queimadura é unha lesión nos tecidos corporais a causa de calor, químicos, radiación ou electricidade. Tamén existe a queimadura debida á inhalación de fume ou partículas, que causará danos internos. (1)

No noso país, unhas 120.000 persoas sufren algún tipo de queimadura cada ano pero só un 5% precisarán coidados hospitalarios. Os datos de mortalidade debido a estas lesións atópanse en 200 persoas ao ano, incluindo todos os grupos de idade. Entre o 60 e o 80% das queimaduras, son producidas no ámbito doméstico, e un 15% no medio laboral. 

• Ámbito doméstico: predominan as producidas por líquidos quentes (escaldaduras).
• No medio laboral as máis frecuentes son por explosión e por llama.

(2)

Existen 3 tipos básicos de queimaduras: de primeiro, segundo e terceiro grado.

• 

  Imagen : grados de quemadura

  Queimadura de primeiro grado:
• Afecta á epiderme (capa máis externa). Causa eritema e dor.
• Queimadura de segundo grado: 
• Afecta á derme e a epiderme (segunda capa e capa máis externa). Causa hinchazón. A queimadura pode verse vermella, branca ou moteada. A dor pode ser intensa e é común a formación de ampollas ou vesículas. Este grupo divídese en segundo grado superficiais, sendo as que causan máis dor; e segundo grado profundas, podendo non causar dor por afectación nerviosa e deixan cicatriz.
• Queimadura de terceiro grado:
• Destrúen a capa máis profunda, chegando á capa graxa e tecidos adxacentes. As zonas queimadas poden presentar cor negra, marrón, gris ou branca. Estas queimaduras destrúen nervios polo que non producen dor e causan entumecemento.

(3) 

As queimaduras poden causar hinchazón, ampollas, cicatrices e, nos casos máis graves, conmoción e mesmo a morte. Tamén poden provocar infeccións porque danan a barreira protectora da pel. O tratamento das queimaduras depende da causa, da súa profundidade e da extensión da área do corpo afectada. Os ungüentos antibióticos poden previr ou tratar infeccións. Para queimaduras máis graves, pode ser necesario un tratamento para limpar a ferida, substituír a pel e asegurarse de que o paciente reciba suficientes líquidos e nutrición. (1)

Que facer ante unha queimadura?

• Enfriar a zona. Manter a zona queimada debaixo dunha corrente de auga, non debe ser moi fría nin se debe utilizar xeo. Tamén se pode aplicar unha compresa húmeda ata que desaparezan as molestias. 
• Quitar aneis ou outros obxetos que estean na zona ou cerca da zona queimada antes de que comece a inflamarse.
• Non romper as ampollas xa que protexen a capa máis interna da pel de infeccións. No caso de que rompa espontáneamente limpar a zona con auga e xabón suave, e opcionalmente aplicar cremas antibióticas.
• Unha vez que se enfriara a queimadura pódense aplicar locións como as elaboradas con aloe vera, ou aquelas específicas para queimaduras como pode ser a Silvederma.
• Colocar un vendaxe con gasas estériles e non moi apretado para previr o contacto con obxetos, superficies ou co aire.
• Tomar analxésicos de venta libre para aliviar a dor.
• En dependencia da gravidade da queimadura e da súa extensión, acudir a un centro de atención sanitaria. 

(4)

Bibliografía:

1: Quemaduras. MedlinePlus. Disponible en: https://medlineplus.gov/spanish/burns.html

2: Epidemiología. Lesiones por quemadura. UlcerasFora, Sergas, Xunta de Galicia. Disponible en: https://ulcerasfora.sergas.gal/Informacion/Epidemioloxia--Queimaduras?idioma=es#:~:text=%E2%80%8BEn%20Espa%C3%B1a%20unos%20120.00,pacientes%20de%20todas%20las%20edades.

3: Quemaduras. Síntomas y causas. Mayo Clinic. Disponible en: https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/burns/symptoms-causes/syc-20370539#:~:text=Las%20quemaduras%20involucran%20los%20da%C3%B1os,o%20constituir%20emergencias%20potencialmente%20fatales.

4: Quemaduras. Diagnóstico y tratamiento. Mayo Clinic. Disponible en: https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/burns/diagnosis-treatment/drc-20370545#:~:text=Mant%C3%A9n%20la%20zona%20quemada%20debajo,anillos%20o%20los%20objetos%20apretados.